In Nederland was de torenvalk lange tijd de talrijkste broedende roofvogel. Tegenwoordig is die plek ingenomen door de buizerd. Door gebruik van landbouwgif daalden de landelijke aantallen van de torenvalk rond 1960. Na een verbod op dat landbouwgif leefde de torenvalk weer even op. Helaas gaat hij sinds ongeveer 1990 opnieuw achteruit, met kleine oplevingen tijdens veldmuisrijke jaren. Tegenwoordig is nog maar een kwart over van de aantallen van halverwege vorige eeuw. Steeds intensiever grondgebruik maakt grote delen van het boerenland ongeschikt voor torenvalken.
Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland roepen 2025 uit tot Jaar van de Torenvalk. Door onderzoek en beschermingsactiviteiten in dit jaar dragen we bij aan betere leefomstandigheden voor vogels in het landelijk gebied.
Waar bidt de torenvalk?
Torenvalken zijn muizeneters die het vooral van de veldmuis moeten hebben. Als het aanbod van deze muizen schaars is, stappen ze noodgedwongen over op andere prooien of zoeken ze hun voedsel op andere plekken. Daarom zijn ze waarschijnlijk vaak langs wegen te zien. Mogelijk bevinden zich daar veel muizen of zijn ze daar makkelijker te grijpen, maar de vogels lopen ook meer risico op aanrijdingen. Om een beeld te krijgen van de verspreiding van torenvalken langs wegen organiseren we in 2025 de telling: ‘Waar bidt de torenvalk?’. Aansluitend op deze telling is het ook interessant om te weten wat een torenvalk eet als er weinig veldmuizen beschikbaar zijn. Analyse van camerabeelden van Beleef de Lente en nestcamera’s van particulieren kan hier inzicht in geven.
Nestkasten op de juiste plek
Leden van Vogelbescherming gaven eerder gul voor de torenvalk. Daardoor kunnen we nu op kansrijke plekken het leefgebied van de torenvalk verbeteren. Dit gaan we doen door nestkasten te plaatsen, maar ook door het voedselaanbod te verbeteren via het aanleggen van takkenrillen en muizenruiters. Daarnaast streven we naar het behouden en verbeteren van bestaande houtwallen en andere landschapsstructuren. Onderzoek tijdens het Jaar van de Torenvalk naar de landelijke dekking en bezetting van nestkasten en het broedsucces kan ons verdere aanwijzingen geven hoe we de torenvalk kunnen helpen en waar dat het meest nodig is.
Meedoen?
Iedereen kan meedoen aan het onderzoek in het Jaar van de Torenvalk. Begin 2025 starten de activiteiten.
Tekst: Sovon Vogelonderzoek Nederland; Vogelbescherming Nederland
Leadfoto: Harvey van Diek (Twee jonge torenvalken in een nestkast op Texel)