De ABC-padwants is nieuw voor de wetenschap

Naast de bekende en gevreesde bedwants komen er in Nederland meer dan 600 andere wantsen voor. Ze lijken voor de leek een beetje op kevers, maar hebben een zuigsnuit in plaats van kaken. De meeste soorten gebruiken die zuigsnuit voor het nuttigen van plantensappen of het uitzuigen van onfortuinlijke andere insecten. Geen enkel land is zo goed onderzocht op het voorkomen van wantsen als Nederland. Tenminste, als je Caribisch Nederland niet meerekent.

Veldwerk

De insecten van Caribisch Nederland zijn eigenlijk nooit fatsoenlijk in kaart gebracht en van groepen als sprinkhanen, bijen, nachtvlinders, maar ook wantsen is nagenoeg niets bekend. Ondersteund door Naturalis Biodiversity Center is een groep amateur-experts bezig om daar verandering in te brengen. Dit gebeurt door veldwerk, maar ook door het bestuderen van oude collecties. Tijdens het bestuderen van ouder collectiemateriaal, vonden onderzoekers Pingping Chen, Nico Nieser en Max Caspers exemplaren van een padwants van Bonaire en Curaçao. Verdere bestudering liet zien dat het ging om een onbeschreven soort, die nu de naam Nerthra papaceki heeft gekregen — een eerbetoon aan de Tsjechische entomoloog Miroslav Papáček. Omdat de soort alleen bekend is van de ABC-eilanden (Aruba, Bonaire, Curacao) heeft de soort de Nederlandse naam ABC-padwants gekregen.

Mangrove

Er zijn mensen die padden en wantsen niet tot hun favoriete dieren rekenen en bij hen zal het woord 'padwants' weinig warme gevoelens oproepen. Toch zijn het fraaie en enigszins bizar uitziende dieren. Padwantsen behoren tot een groep van aan waterwantsen verwante wantsen die niet in het water leven, maar wel een voorkeur hebben voor vochtige omstandigheden langs stilstaand of stromend water. De honderd beschreven soorten padwantsen komen voor in de tropen van Australië, Azië en Zuid-Amerika. Ze hebben een afgeplat lijf met voorpoten die worden gebruikt voor het grijpen en vasthouden van prooien. De nieuw beschreven soort is op Bonaire en Curaçao aangetroffen in mangrove. De dieren waren bedekt met een laagje fijn zand, wat doet vermoeden dat ze ingegraven leven.  

De vondst van een nieuwe soort laat zien dat bestudering van de collectie van Naturalis nog steeds nieuwe ontdekkingen oplevert. Het bestuderen van het vaak vele jaren geleden verzamelde materiaal is dan ook van groot belang. De nieuw beschreven soort is nu wereldwijd alleen bekend van Bonaire en Curaçao. De laatste waarneming dateert van 57 jaar geleden en er is voor zover bekend niemand meer in leven die de ABC-padwants in de vrije natuur heeft gezien. Hoewel de mangrovebossen op deze eilanden wel zijn achteruitgegaan, ligt het niet voor de hand dat de ABC-wants echt verdwenen is. Waarschijnlijker is dat ze door de verborgen en nachtelijke levenswijze in een lastig begaanbare biotoop simpelweg over het hoofd is gezien. 

Meer informatie

• Het volledige artikel met de soortbeschrijving: Taxonomic notes on toad bug genus Nerthra (Hemiptera: Heteroptera: Gelastocoridae) with description of a new species from Bonaire and Curaçao. 

Tekst: Vincent Kalkman, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Yvonne van Dam; Vincent Kalkman