Zwarte wouw smikkelt van kadaver

In zes voorbeeldgebieden in Noord-Brabant wordt met behulp van wildcamera’s gekeken welke dieren profiteren van kadavers in de natuur. Deze wildcamera’s reageren op lichaamswarmte en beweging. Wanneer er een verandering in temperatuur wordt vastgelegd voor de camera of wanneer er beweging is, dan begint de camera met het opnemen van videobeelden. Zo zijn al veel aaseters, zoals buizerd, vos, wild zwijn en raaf vastgelegd op de camera. Zij komen bij de kadavers kijken en als de kust veilig is, dan eten zij ervan.

Kleptoparasiet

Bij de zwarte wouw is dat vaak een ander verhaal. De zwarte wouw heeft verschillende strategieën om aan een maaltijd te komen. Ze eten doorgaans vogels, vissen, kleine zoogdieren, insecten en aas. Deze stukken aas mogen bij voorkeur niet meer dan 500 gram wegen, want de zwarte wouw steelt deze lekkernijen het liefst. Deze strategie wordt ook wel kleptoparasitisme genoemd en betekent letterlijk, parasitisme door diefstal. De zwarte wouw heeft het zich eigen gemaakt om midden in zijn vlucht stukken aas van andere vogels en van soortgenoten uit de klauwen te stelen. Het is daarom lange tijd niet gelukt om de bliksemsnelle zwarte wouw vast te leggen op wildcamera’s.

Zwarte wouw lust wel een visje

Soms pakt de zwarte wouw echter ook stukken aas van de grond zonder te landen. Die stukjes aas moeten dan wel los van het kadaver liggen en makkelijk mee te nemen zijn. Roofdieren, zoals wolven, zorgen van nature voor zo’n prooikadaver met losliggende stukjes vlees, maar dergelijke kadavers zijn in Nederland nog niet wijdverspreid. Afgelopen jaar is de zwarte wouw wel foeragerend vastgelegd op vis. Het ging om dode vissen in een drooggelegde vijver.

Zwarte wouw vindt ree ook lekker

Twee weken geleden is de zwarte wouw voor het eerst al etend vastgelegd op het kadaver van een ree, die nabij in het verkeer werd doodgereden. De ree was dermate verwond dat de achterkant van het kadaver al open en toegankelijk was voor dieren die zelf geen kadaver kunnen openen. Daar heeft de zwarte wouw goed van geprofiteerd. Dode dieren zijn dan ook onmisbaar als voedselbron voor aaseters zoals buizerd, vos, wild zwijn, raaf en dus de zwarte wouw.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Zwarte wouw op kadaver (Bron: ARK Natuurontwikkeling)

Circle of Life

Kadavers sluiten de kringloop van het leven. Iedereen die de ‘The Lion King’ heeft gezien, herkent dit verhaal. Leeuwenvader Mufasa vertelt in deze Walt Disney filmklassieker zijn zoon Simba op een dag: “Alles wat je ziet, leeft met elkaar in een gevoelig evenwicht. Als koning moet je dat evenwicht kunnen begrijpen en moet je respect hebben voor alles wat leeft; van de mier die kruipt tot de antilope die vooruitspringt. Als wij doodgaan dan verandert ons lichaam in gras en antilopen eten dat gras en zo draaien wij allemaal mee in de kringloop van het leven.”

Mufasa legt hier in heel begrijpelijke taal uit dat kadavers belangrijk zijn in de natuurlijke kringloop van leven en dood. Ga maar eens na, reeën eten hun hele leven van allerlei planten en struiken. De voedingsstoffen uit deze planten slaan zij deels op in hun lichaam (in spieren, botten en organen) en het overige deel wordt weer uitgepoept. Wanneer de kadavers van dode dieren worden opgeruimd en niet worden teruggelegd, dan komen deze opgeslagen voedingsstoffen niet terug in de natuur en wordt de kringloop doorbroken. Nutriënten worden uit een systeem gehaald dat daardoor verarmt.

Brabantse gastvrijheid begint met een goede maaltijd

In verschillende natuurgebieden in Brabant worden kadavers van aangereden dieren teruggelegd in de natuur. Dat gebeurt in het kader van ‘Dood doet Leven’ door ARK Natuurontwikkeling, Brabants Landschap, Staatsbosbeheer, de Stichting Afhandeling & Monitoring Fauna-aanrijdingen (SAMF), Aaskeverwerkgroep EIS Kenniscentrum Insecten en Wageningen University & Research (WUR), met steun van de provincie Noord-Brabant. Verschillende aaseters profiteren van het terugleggen van deze kadavers, die anders opgeruimd zouden worden en de verbrandingsoven in  gaan. Dat laatste is niet alleen jammer voor de aaseters, want door het weghalen van kadavers plegen we letterlijk roofbouw op onze natuur.

In Noord-Brabant vinden gelukkig steeds meer dode dieren weer een plekje in de natuur en wordt de kringloop van het leven weer (deels) gesloten. Prachtig om te zien dat de dood van het ene dier, het (over)leven van vele andere planten en dieren als de zwarte wouw betekent.

Kijk voor meer informatie op dooddoetleven.nl.

Tekst: Melanie Pekel, ARK Natuurontwikkeling
Foto: Marijn Heuts, Nature in Stock
Film: ARK Natuurontwikkeling