Landgoed Het Meuleman maakt zich klaar voor de toekomst

Een familiebedrijf

Landgoed Het Meuleman ligt in Beuningen, in het noordoosten van Overijssel, bij natuurgebied Het Lutterzand. Het is gelegen op een bijzondere plek vlakbij de stuwwal uit de ijstijd en wordt doorkruist door het riviertje de Dinkel. Het ruim 300 hectare tellende landgoed is eigendom van de Twentse (textiel)familie Scholten en bestaat uit bos, cultuurgrond en heidevelden. Dagelijks genieten veel wandelaars en fietsers van het diverse landgoed. Theun Scholten is bijna 84 jaar en nog dagelijks op het landgoed te vinden, waar hij zich bezig houdt met het beheer.
Theun Scholten: “Ruim twintig jaar geleden heb ik het beheer van het landgoed overgenomen van mijn broer. Ik heb vroeger een eigen zaak gehad en heb een technische opleiding gevolgd. Ik kon daarom vrij gemakkelijk overschakelen. Het beheer van de bossen heb ik mezelf eigen gemaakt. We zijn als familie aandeelhouder van het landgoed, en daarnaast hebben verschillende familieleden een functie op het landgoed. Mijn zoon is directeur van Het Meuleman, op afstand, want hij woont in het westen. Hij doet onder andere de boekhouding. Mijn neef is verantwoordelijk voor het beheer van Erve Beverborg en het Jan Wesselinkhoes, die we als evenementenlocaties gebruiken en verhuren. Mijn zwager is commissaris van het Meuleman. En dan hebben we nog iemand in dienst die mij helpt met het beheer van het landgoed. In verband met de coronamaatregelen zijn de evenementenlocaties helaas dicht, maar in het bos is het nu des te drukker met wandelaars en fietsers.”

Duurzame houtoogst

Theun Scholten ging na zijn aantreden als beheerder direct aan de slag met de bossen op het landgoed. Hij maakte zich het bosbouwkundig jargon eigen, liep mee tijdens bleswerk en deed allerlei cursussen. Zoals bij veel Nederlandse landgoederen levert de houtproductie op Het Meuleman een duurzame bijdrage aan de financiële middelen voor het beheer van het bos. Het bos op het landgoed heeft een FSC-certificaat, dat houdt in dat er een duurzame en verantwoorde vorm van bosbeheer en houtoogst plaatsvindt. Er wordt onder andere nooit meer geoogst dan er bijgroeit en het bosklimaat wordt in stand gehouden. “Vroeger stond er veel grove den in het bos. Het hout dat we oogstten ging grotendeels naar de mijnbouw in Limburg. Grove den draagt alleen niet veel bij aan een gezond bodemleven. Daarom gaan we nu naar een menging van, betere, boomsoorten in het bos. En de vraag naar hout komt nu niet meer van de mijnbouw maar van de huizenbouw”, aldus Scholten.
Het recente revitaliseringsproject is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van VolkerWessels. Het is onderdeel van een samenwerkingsinitiatief tussen FSC Nederland, VolkerWessels en de Bosgroepen. Theun Scholten: “Bouwbedrijf Wessels komt van oorsprong hier uit de buurt, een sympathiek idee. Ze gaan zich steeds meer richten op gebruik van hout voor de bouw. Houtbouw heeft de toekomst. Het is een leuk idee dat over een aantal decennia bomen uit dit bos misschien in één van hun bouwprojecten worden gebruikt.”

Klimaatslimme maatregelen

Het afgelopen jaar zijn de bossen op het landgoed aangepakt. Ook op Het Meuleman heeft de droogte van de afgelopen jaren zijn tol geëist; de aangetaste fijnsparopstanden zijn inmiddels geruimd. Om de bossen vitaler te maken en voor te bereiden op klimaatverandering waren klimaatadaptieve maatregelen nodig. Voorbeelden van genomen maatregelen zijn het bevorderen van natuurlijke verjonging, het onderplanten met strooiselverbeterende boomsoorten en het aanplanten van soorten die beter bestand zijn tegen klimaatverandering, en beschermingsmaatregelen tegen wildvraat. Ook is als proef een locatie met steenmeel bestrooid om het bodemleven te stimuleren om zo uiteindelijk een minder verzuurde bodem te krijgen. Twintig hectare bos op het landgoed is hiermee gerevitaliseerd. In totaal zijn 1.375 bomen aangeplant, waaronder boomhazelaar, esdoorn, wintereik, tamme kastanje, linde, berk, Douglas en zwarte den. Door het nemen van slimme maatregelen legt het bos meer CO₂ vast, vindt er verrijking van de biodiversiteit plaats én is het bos beter bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering.

Beheer en de toekomst

Theun Scholten werkt veel samen met Erik Sonder, regiobeheerder van Bosgroep Noord-Oost Nederland. “Wij begrijpen elkaar goed en hij helpt mij bij het beheer. Het is namelijk geen tuintje! Het bleswerk deed ik altijd zelf en ik loop nog steeds regelmatig de percelen langs om te zien hoe het bos erbij staat en welke bomen geblest en vervolgens gedund moeten worden. De houtverkoop regel ik dan met Erik. Ook de recente maatregelen zijn door hem begeleid en hebben we samen besproken. Er is hier ook veel doodgegaan door de droogte. Het is belangrijk om soorten te planten die het beter gaan doen.”

“Het is een prachtig gebied hier", vervolgt Theun Scholten zijn verhaal. "De Dinkel stroomt door het terrein, er zitten ijsvogels. Eerder hebben we een stukje land overgenomen van Staatsbosbeheer; grondruil in het kader van Natura 2000. Ook dat terrein kon wel wat extra beheer gebruiken. Het is steeds drukker geworden, met name het afgelopen jaar door corona. We vragen mensen dan ook vriendelijk om op de paden te blijven en honden aan de lijn te laten. Voor de rust van de dieren, maar ook omdat bomen door de afgelopen droogte takken kunnen laten vallen. Jonge aanplant krijgt ook alleen kans als ze niet vertrapt wordt. Uiteindelijk vind ik het mijn persoonlijke opgave om een mooi landgoed na te laten aan mijn familie. En aan de vele bezoekers hier.”

Tekst en foto's: Barbara Groen, Bosgroepen (leadfoto: jonge aanplant in het bos, beschermd tegen wildvraat)