Natuurjournaal 14 december 2022

Welke dieren gaan in winterslaap om de kou te overleven? Tot het voorjaar is het elke woensdag Winterslaapwoensdag in het natuurjournaal en nemen we twee soorten onder de loep.

Tot begin december werd er in de zon nog wel eens een rondvliegende waterjuffer gezien: dit waren houtpantserjuffers. En in het natuurjournaal hadden we het eerder ook al over de heidelibellen, die het tot laat in het seizoen volhouden. Maar de strenge vorst heeft nu toch afgerekend met al die heidelibellen en houtpantserjuffers. Het overwinteren laten ze over aan hun eitjes. Toch is er een uitzondering: de winterjuffers. De zeldzame noordse winterjuffer en de algemenere bruine winterjuffer zijn als volwassen libel opgewassen tegen de winterkou. Maar je ziet ze nu niet vliegen: ze hebben zich verstopt in bosjes, takkenhopen en heidestruiken. In het voorjaar komen de winterjuffers tevoorschijn en dan pas gaan ze zich voortplanten en eitjes leggen. De meeste juffers worden als volwassen juffer – imago – maar een paar weken oud. De winterjuffers worden door hun lange winterslaap een stuk ouder: wel negen maanden.

De meeste soorten libellen en juffers overwinteren onder water, als larve. Over die fase in hun leven doen ze een stuk langer dan als volwassen, vliegende libel. Sommige soorten overwinteren één keer, larven van andere soorten brengen twee of meer jaar onder water door. Bijvoorbeeld de watersnuffel. Deze blauwe, zomerse juffer leeft nu als larve in modderige plasjes en vennen. Daar eten ze alles wat kleiner is dan zijzelf. Net als boven water zijn het roofdieren, maar staan ze zelf ook op het menu van grotere rovers. Als de larve van de watersnuffel volgroeid is, sluipt ze in het late voorjaar of de zomer uit als imago.  Zijn ze nog niet groot genoeg, dan blijven ze nog een winter onder water.

Tekst: Nienke Lameris, NatureToday.nl
Foto’s: Jaap Bouwman, Saxifraga (leadfoto: noordse winterjuffer); AJC1, Wikimedia Commons