Stikstof en de nachtpauwoog

De nachtpauwoog is een vrij algemene nachtvlinder die leeft in bossen, heiden en schrale graslanden. Hij komt vooral op de Veluwe voor, maar ook op de Utrechtse Heuvelrug, in heidegebieden in het noordoosten van het land en in de drie zuidelijke provincies. Het is een van de grootste vlinders van ons land, die als vlinder actief is van begin april tot begin juni. De mannetjes vliegen bij zonnig weer overdag in snelle vlucht. Ze worden dan soms verward met dagvlinders zoals de kleine vos. De rupsen leven eerst in groepen, en zijn overdag vaak goed zichtbaar. De rupsen hebben diverse waardplanten, waarop ze kunnen overleven, bijvoorbeeld struikhei, dophei, sporkehout, braam, bosbes, sleedoorn, meidoorn, berk en wilg.

Onder invloed van de overdaad aan stikstof en het tekort aan andere nutriënten verandert de eiwithuishouding in de planten. Experimenten met kleine nachtpauwoog op struikheide hebben laten zien dat de rupsen massaal sterven op plantmateriaal dat als gevolg van stikstofdepositie is aangetast. Ook op populatieniveau in het veld zijn deze effecten merkbaar: de dichtheden van de nachtpauwoog in aangetaste gebieden zijn sterk afgenomen.

Tekst en foto’s: SoortenNL