Stikstof en het stomp elfje

Het stomp elfje is een zweefvlieg van bossen. De naam verwijst naar de karakteristieke, rechthoekige, gele vlek op het tweede achterlijfsegment, bij gelijkende soorten is deze puntig. Het stomp elfje behoort tot de groep van zweefvliegen waarvan de larven bladluizen eten. De larven van het stomp elfje zijn flexibel en eten vele soorten bladluizen, zowel op loof- als op naaldbomen.

Het stomp elfje was vroeger algemeen in bossen op zandgrond, maar is tegenwoordig zeldzaam. Langjarige tellingen in het bos Boeschoten op de Veluwe wijzen uit dat het stomp elfje over de laatste decennia hard achteruit is gegaan: minus 15 procent per jaar. Waar in het begin van de telling in 1982 gemiddeld vier exemplaren per telling gezien werden, is er de laatste 40 bezoeken geen enkel exemplaar meer gevonden. De periodes van grootste achteruitgang vallen samen met die van grootste stikstofdeposities, die zoals bekend de kwaliteit van de bomen waarop de bladluizen leven sterk aantast.

Het stomp elfje staat niet alleen. Er zijn veel meer soorten zweefvliegen die leven van bladluizen in bomen, zoals roetneusjes, wimperzweefvliegen en bandzweefvliegen, en ze doen het allemaal zonder uitzondering slecht. Het stomp elfje is wel het dieptepunt. Zorgelijk is dat juist een flexibele soort die veel verschillende soorten bladluizen kan eten, als het stomp elfje, de hardste klappen krijgt.

Tekst en foto’s: SoortenNL