Uw border een vogelvriendelijke bloemenzee

Er zijn veel misverstanden over het aanleggen van borders. Zo zou u veel dingen 'moeten' doen: vooraf een ontwerp maken, rekening houden met hoe alle kleuren en geuren bij elkaar passen, minstens vijf meter tot uw beschikking hebben, er een vorm in zien te krijgen en ook nog alles tegelijk kopen en poten met alle kosten en spierpijn van dien. Nou,dat mag u wel doen, maar dat is allemaal echt niet nodig. Ook zonder groene vingers maakt u een mooie border. Niet alleen leuk om naar te kijken, maar ook een plek waar vogels voedsel kunnen vinden.

Begin in september met een gratis stekje

Heeft u een kaal strookje tuin waar u graag bloemen ziet? Wees niet bang en ga gewoon aan de gang. Behalve als het vriest of hoogzomer is. De beste tijd is het najaar, in september en oktober, wanneer de grond vochtig en los is. Maar schroom niet om het hele jaar af en toe een stekje van de buurvrouw te planten. Wanneer het niet vriest, gaat dat vrijwel altijd goed als u genoeg water geeft. Tip voor gratis plantjes: zoek op internet naar: "plantenasiel’ + uw woonplaats."

Compost achter de kliko?

Is het stukje grond waar de border komt onbegroeid? Overweeg dan om er vooraf compost door te scheppen. Compost bestaat uit verteerde bladeren en bloemen en is te koop bij een tuincentrum of via internet. Misschien ligt er nog een berg verrotte bladeren achter de kliko? Dat mag ook. Compost is voeding voor planten, wormen en andere bodemdiertjes. Die diertjes houden de grond lekker los, waardoor uw planten beter groeien. Het moet niet, maar is wel lekker voor ze.

Bodembedekkers: vragen staat vrij

Begin met het planten van bodembedekkers, zoals kruipend zenegroen, penningkruid, bosaardbei, gele dovenetel of hondsdraf. Die groeien de boel in een mum van tijd dicht zodat het niet meer onverzorgd staat en katten er niet meer poepen. Dat geeft u rustig de tijd om de rest in te richten. Bodembedekkers stekken supermakkelijk: trek gewoon  een stukje met wortel en al uit de grond. Misschien heeft u buren, familieleden of collega’s met zoiets in de tuin? Vragen staat vrij! Leg vooraf stapstenen neer als het een diepe border is. Daar plant u niets, dat scheelt weer. Poot helemaal achteraan - als er plek is - ook alvast een vogelvriendelijke struik, zoals een vlinderstruik, struikklimop of framboos. Zo, de kop is eraf.

Hoge en lage planten: niks mis met de vrije aanpak

Koopt u planten, dan staat er vaak op hoe hoog ze worden. U kunt ervoor kiezen hoge planten achteraan te zetten en lage vooraan, zodat iedereen tot zijn recht komt. Of u poot alvast her en der wat en ziet wel wat er gebeurt. Daar is niks mis mee, want veel planten zaaien zichzelf uit, dus blijven toch niet op hun plek. Zo blijft het spannend. Die vrije aanpak hanteert u ook als u plantjes vraagt voor uw verjaardag, jubileum of BBQ en geen idee heeft wat het allemaal is. Blijkt in de praktijk dat sommige planten na een jaar amper te zien zijn? Dan steekt u in het najaar wat uit de grond en verplaatst het naar achteren of naar voren.

Zon of schaduw in de border

Heeft u het voor het kiezen? Let dan op hoeveel zon uw border heeft en koop planten die daar blij van worden. Ook dat staat er vaak op met een symbool. Zonnetje = meer dan 6 uur zon, zwart zonnetje = minder dan vier uur zon en half om half = iets ertussenin. Anders is het poten en proefondervindelijk vaststellen. Veel planten zijn flexibel en in het ergste geval gaat er één dood. Laat ook kiemplantjes, die uit zichzelf opkomen en die u niet herkent, uitgroeien. Soms is het iets prachtigs uit zaad dat nog in de bodem zat. Als u het lelijk vindt, trekt u het er alsnog uit.

Ideeën voor bordersoorten

Help met uw border de natuur een handje door – inheemse – bloemen te kiezen die goed zijn voor insecten en vogels. Vogels die bloemenzaden eten, of juist de insecten die op bloemen afkomen, zijn bijvoorbeeld roodborst, winterkoning, alle soorten mezen en mussen, vink, putter en groenling, met als bonus de egel. Laat uitgebloeide bloemen dus staan of liggen tot het voorjaar, zodat dat zaden in de tuin blijven. Dat staat in de winter ook nog eens geweldig decoratief met een laagje rijp erop.

Ter inspiratie een paar soorten voor uw border die goed zijn voor insecten en vogels: adderwortel, aster, biologische bloembollen, duizendblad, fluitenkruid, goudsbloem, ijzerhard, judaspenning, kaardenbol, kattenstaart, kaasjeskruid, koninginnenkruid, korenbloem, lavendel, lievevrouwebedstro, margriet, rozemarijn, salie, schijnpapaver, teunisbloem, tijm, vergeet-me-niet, vingerhoedskruid, vrouwenmantel, wilde akelei, wilde bertram en zonnebloem.

Natuur als inspiratie voor beplanting

Het is extra fijn voor de insecten en vogels als er van het vroege voorjaar tot het late najaar bloeiende bloemen zijn. Dat is voor uzelf ook het mooist. Loop in de stilte van de ochtend in uw eentje door de tuin en kijk wat er bloeit. Niets? Kijk die week goed naar wat bloeit in de natuur en doe inspiratie op voor een nieuwe aanwinst! Zaadje voor zaadje en stekje voor stekje wordt het helemaal uw plekje.

Waar koopt u wilde planten?

Vogelbescherming heeft inmiddels aardig wat wilde planten in het assortiment. Nog lang niet alles, maar het worden er steeds meer. Doorsnee tuincentra hebben vaak bedroevend weinig wilde planten. Wat te doen? Gelukkig neemt de vraag ernaar toe en springen kwekers daarop in. Google "inheemse planten kopen + uw woonplaats" en u komt ver. Op de website van Vogelbescherming is ook meer te lezen over vogelvriendelijke beplanting.

Tekst: Jeanet van Zoelen, Vogelbescherming Nederland, met dank aan Anna Kemp voor tips en aandachtspunten bij het aanleggen van borders
Foto's: Shutterstock, Pixabay, M.L. Scholten Fotografie