Herman Litjens kent zijn bomen

Herman: “Om na mijn pensioen niet in een gat te vallen, heb ik vijf jaar geleden een cursus natuurgidsen bij IVN gedaan. Maar het werk als tuinvogelconsulent past nog beter bij me. Ik deed ooit de hoveniersvakschool en de middelbare Tuinbouwschool. Met mijn plantenkennis kan ik een gedegen tuinplan maken, en dat vind ik erg leuk om te doen. Of het nu voor een grote tuin of een klein balkon is, je kunt altijd meer doen voor vogels.”

Hermans tuinvogelconsulentschap begon met een dag lang instructie bij de Vogelbescherming in Zeist. Daar leerde hij de term ‘vlekkenplan’, een plattegrond van de tuin met daarin globaal aangegeven wat er zou kunnen groeien. Maar Herman doet niet aan globaal, hij maakt liever een echt tuinplan. Zijn eerste ‘klant’ had een tuin van wel 3000 vierkante meter. Het kostte hem veertig uur om de gedetailleerd uitgewerkte plattegrond te maken. Daarmee gaf hij de eigenaren een perfect uitgangspunt. Of ze het ontwerp ook daadwerkelijk hebben uitgevoerd, weet Herman niet. Mensen zijn vaak welwillend, maar kunnen schrikken van de kosten. Om ze geen ongemakkelijk gevoel te geven, zou hij zijn klanten nooit achteraf gaan controleren. Maar volgden ze zijn plan, dan ligt daar nu een vogelparadijs.

Bomenkenner

Herman vindt dat je als tuinvogelconsulent wel wat plantenkennis in huis moet hebben. “Het advies om alleen inheemse soorten te gebruiken, vind ik wat te beperkt. Neem de meidoorn. Die is inheems, maar zit vaak onder de stippelmot. Dat is smullen voor vogels, maar mensen willen die niet hun hun tuin. Sommige uitheemse soorten zijn ook in trek bij vogels. Als je weet waar je voor kunt kiezen, kun je tuinen ontwikkelen die mooi én vogelvriendelijk zijn.”

Herman heeft die plantenkennis en weet ook welke soorten goed bij elkaar passen. Vooral over bomen kun je hem alles vragen, hij kent honderden soorten. Herman: "Ik kijk altijd naar de grootte van de tuin en pas daarop mijn beplanting aan. Want een beuk of linde zijn natuurlijke prachtige bomen, maar voor veel tuinen te groot.”

Groenste dorp

Herman heeft altijd genoten van zijn werk voor de gemeente Beesel. Het Limburgse dorp ontving in 2014 goud in de groenste gemeente-competitie ‘Entente Florale’. Het was een flinke investering in tijd en geld, maar de eer was groot en zette het dorp op de kaart. Herman woont zelf in het nabijgelegen dorp Reuver, dat net als Beesel tussen de Maas en de Duitse grens ligt. Een prachtig gebied voor natuurliefhebbers.

Vogels kijken

Herman is sinds zijn jeugd al vogelliefhebber en vogelaar. Zodra hij kan trekt hij eropuit met zijn kijker. Hij is ook lid van een vogelwerkgroep. Met hen monitort hij broedvogels, ringt roofvogels, maakt nestkasten schoon en telt watervogels. Soms gaat hij ook samen met zijn vogelvrienden op pad, bijvoorbeeld naar Plan Tureluur in Zeeland of een weekje naar een Waddeneiland. Herman: “Mijn ogen zijn slecht geworden, maar ik hoor nog alles. Een ander uit onze groep heeft juist een slechter gehoor. We zeggen altijd tegen elkaar: met zijn drieën vormen we samen één goede vogelaar.”

Ook dichter bij huis kijkt hij naar vogels. Als het kan, maakt hij foto’s met het eenvoudige toestelletje dat hij altijd bij zich heeft. Die foto’s en die van de Vogelbescherming gebruikt hij dan weer tijdens zijn excursies. Hij lamineert de mooiste, zodat hij de mensen kan laten zien wat er verderop voorbijvliegt. Hij let altijd op of er iets moois valt te zien, zoals laatst een draaihals in het dorp. En een ooievaar. Maar de ruim vijftig huismussen rondom zijn huis zijn Herman misschien wel het dierbaarst. Hij heeft overal voederplaatsen en nestkasten in de buurt en er gaat zestig tot zeventig kilo vogelvoer per jaar doorheen. Zijn eigen tuin is misschien wel de beste vogeltuin.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Fred van Diem; Rudmer Zwerver, Saxifraga