Grootschalige olifantentelling van start in Afrikaans natuurgebied Kavango-Zambezi

Na maanden van zorgvuldige planning en voorbereiding en een succesvolle training van de mensen die gaan tellen, zijn onlangs in Zimbabwe de eerste vliegtuigen opgestegen om te beginnen aan de grote KAZA Elephant Survey. De komende maanden zullen de vele olifanten in het grensoverschrijdende, 520.000 vierkante kilometer grote Kavango-Zambezi (KAZA) systematisch worden geteld.

Software om olifanten te herkennen getest

Inmiddels is de telling ook in Kafue, in Zambia van start gegaan, met vliegtuigen waarop ook camera's zijn bevestigd. Naast het tellen door de mensen in de vliegtuigen, wordt tegelijkertijd een nieuwe methode getest waarbij hoge-resolutiecamera's opnames maken en met olifantherkenningssoftware wordt gekeken of dit soort tellingen digitaal en automatisch gedaan kunnen worden. Dit om in de toekomst grootschalige tellingen sneller en eenvoudiger uit te kunnen voeren.
Het duurt naar verwachting drie weken om de telling in het noordwestelijke Matabeleland in Zimbabwe af te ronden, voordat de oversteek naar Botswana wordt gemaakt, waar naar verwachting medio oktober 2022 met vliegen wordt begonnen. Al die tijd is het hoofdkwartier van de survey operations in Kasane in Botswana in vol bedrijf.

Hoeveel olifanten en waar gaan ze heen?

Volgens de laatste schattingen leven er 220.000 olifanten in het uitgestrekte KAZA-landschap. Dat is meer dan de helft van de resterende savanne-olifanten in Afrika – een soort die als ‘bedreigd’ op de IUCN-Rode Lijst van bedreigde diersoorten staat.

Doel van het onderzoek is om de aantallen olifanten en hun seizoensgebonden verspreiding vast te stellen, en het aantal olifantenkadavers en andere grote herbivoren – zoals giraffen en buffels maar ook vee – in KAZA te tellen. Met de uitkomsten van het onderzoek kan er beter op elkaar afgestemd beleid worden gemaakt voor het beheer van de grootste aaneengesloten olifantenpopulatie ter wereld, en kunnen mens-olifantconflicten beter worden voorkomen. De resultaten worden in de loop van 2023 verwacht. 

Ervaring en expertise

Het onderzoek is een gezamenlijke en gecoördineerde inspanning van de KAZA-partnerlanden Angola, Botswana, Namibië, Zambia en Zimbabwe. Vanwege de enorme omvang van het onderzoek wordt de uitvoering ondersteund en begeleid door een ervaren technisch coördinatieteam, aannemers, 25 onderzoeksbiologen, waarnemers, gegevensbeheerders en technici in de operationele ruimtes in het hoofdkwartier – grotendeels personeel dat door de KAZA-partnerlanden is gedetacheerd.

Droomfonds

De telling van het aantal olifanten in KAZA, die door corona een jaar moest worden uitgesteld, is mogelijk gemaakt door technische steun van WWF en financiële bijdragen van onder andere de Paul G. Allen Family Foundation, de Nederlandse Postcode Loterij via het Droomfonds Project, USAID en de US Fish and Wildlife Service.

KAZA

In zuidelijk Afrika ligt het grootste grensoverschrijdende natuurgebied ter wereld: Kavango-Zambezi (oftewel: KAZA). Het is 520.000 vierkante kilometer groot en ligt in het stroomgebied van de rivieren de Kavango en de Zambezi. De rivieren en de omringende savannes en graslanden staan bekend om overweldigende natuurverschijnselen. Elk jaar overstromen de rivieren, waardoor duizenden dieren de regen en het voedsel achterna gaan. De bekende Victoriawatervallen en de Okavangodelta liggen in KAZA.

Om de waardevolle natuur in het gebied te behouden richtten de landen Zambia, Zimbabwe, Botswana, Namibië en Angola in 2011 KAZA op. Met als doel de rijke natuur te beschermen, toerisme te stimuleren en daarmee de levensstandaard van de lokale bevolking te verbeteren. WWF heeft vanaf het begin de ontwikkeling van KAZA gesteund en werkt nog altijd samen met andere natuurbeschermers in het gebied.

Tekst: Ellen de Wolf, Wereld Natuur Fonds
Foto's: Elephant Connection (leadfoto: kudde olifanten in Sioma Ngwezi Nationaal Park in Zambia); KAZA