Kleine invasiegolf bosrandparelmoervlinder

De bosrandparelmoervlinder is een van de ‘grote’ parelmoervlinders, die makkelijk kan worden verward met de grote parelmoervlinder en vooral de duinparelmoervlinder. Die laatste heeft echter meestal duidelijk zwarte aders op de onderkant van de achtervleugel. Ook is de voorvleugel is rond, terwijl die licht concaaf is bij de bosrandparelmoervlinder.

In de Lage Landen is de bosrandparelmoervlinder een bijzondere verschijning, slechts af en toe wordt er één gezien. In de Ardennen en de Duitse middelgebergten is de soort wel wijdverbreid, maar ze wordt slechts zelden daarbuiten gevonden. Dat er eentje gezien wordt is dus al bijzonder. Inmiddels zijn er zeker acht exemplaren gezien in Vlaanderen, Nederland en net over de grens in Duitsland, wat toch duidt op een klein invasiegolfje.

De waarnemingen van de acht exemplaren met datum, geslacht en locatie:

• 29 juni - mannetje - Lichtaart/Kasterlee - Hoge Rielen (B, Antwerpen)
• 4 juli - mannetje - Breda (NL, Noord-Brabant)
• 5 juli - mannetje - Neeroeteren - Jagersborg (B, Limburg)
• 6 en 9 juli - mannetje  - Westkant Vliegveld Deelen (NL, Gelderland)
• 9 juli - mannetje - Oostkant vliegveld Deelen (NL, Gelderland)
• 9 juli - mannetje - Meerdaalwoud - Militair Domein (ANB) (B, Vlaams-Brabant)
• 13 juli - mannetje - Ridderkerk (NL, Zuid-Holland)
• 17 juli - onbekend - BRD - NSG Schlucht (D), net over de grens bij Reuver (NL, Limburg)

Alleen mannetjes

Wat meteen opvalt: overal waar het geslacht kon worden vastgesteld betrof het mannetjes. Dat zien we bij meer soorten, zo zijn de bleek blauwtjes in onze contreien ook bijna altijd mannetjes. Dat de mannetjes zwerven is een strategie die vooral tot doel heeft om genetisch materiaal tussen populaties uit te wisselen. Mannetjes zijn tenslotte minder belangrijk dan vrouwtjes voor het voortbestaan van een populatie. Als ze ergens onderweg omkomen is dat dus niet zo erg. Het nadeel is natuurlijk dat ze geen nieuwe populaties kunnen stichten, tenzij er toch ook een vrouwtje aanwezig is.

Dan blijft de vraag waar ze vandaan zijn gekomen. Dat is moeilijk om zeker vast te stellen, naast de Ardennen komt de bosparelmoervlinder namelijk ook in Duitse en Franse middelgebergten wijdverbreid voor. Maar een herkomst uit het zuiden - de Ardennen of zuidelijker - lijkt gezien de verdeling van de vindplaatsen waarschijnlijker dan uit het oosten.

Denk je zelf een bosrandparelmoervlinder gezien te hebben? Voer hem in - liefst met foto - op Telmee, Waarneming.nl, Waarnemingen.be of Observation.org.

Tekst: Chris van Swaay en Marjelle Molenaar, De Vlinderstichting
Foto’s: Marian Schut, Chris van Swaay