Positieflijst zoogdieren vanaf 2024 van kracht

De lijst heet de Huis- en Hobbydierenlijst, maar wordt meestal de positieflijst genoemd. Omdat het geen lijst is met dieren die verboden zijn als huisdier, maar juist een lijst met de zoogdieren waarvan het is toegestaan ze te houden. Soorten die niet op de lijst staan, mogen niet worden gehouden.

Korte historie

Over het vaststellen van de positieflijst wordt al meer dan dertig jaar gesproken en onderhandeld. Voor bepaalde soorten bestond in Nederland geen duidelijke wet- en regelgeving over het houden als huisdier. Het was hierdoor mogelijk om soorten als serval en exotische eekhoorns te houden, mits deze goed werden verzorgd. Het was met een beetje moeite zelfs mogelijk de strengst beschermde CITES-soorten als otter en wolf te houden, als aangetoond kon worden dat de dieren uit de fok afkomstig waren.

In 2011 werden wel al een aantal soorten exotische eekhoorns verboden om te houden vanwege de grote risico’s voor onze inheemse Europese rode eekhoorn. In 2016 kwamen deze en andere soorten ook op de Unielijst Invasieve Exoten.
Eerder werd in 2015 een positieflijst van kracht maar daar werd in 2017 door de rechter een streep door gezet omdat de lijst onvolledig onderbouwd was.

Belangrijke stap in bescherming

Met het ingaan van de positieflijst op 1 januari 2024 wordt het fokken, verhandelen en het houden van zoogdieren die niet op de lijst staan verboden. Er is wel een overgangsregeling om te voorkomen dat mensen hun dieren in het wild dumpen. Door de positieflijst zullen er na verloop van tijd steeds minder exotische eekhoorns en andere exoten worden gehouden. En dus zullen er ook steeds minder dieren ontsnappen. Dat is goed nieuws voor bijvoorbeeld onze Europese rode eekhoorn, die van deze soorten veel concurrentie ondervindt. Ook stopt hiermee hopelijk de rage om met een exotische otter of serval te pronken op sociale media. De wilde populaties van deze soorten worden bedreigd door de huisdier-hype. Minder aandacht voor zulke ‘huisdieren’ draagt bij aan de bescherming van deze wilde dieren in andere delen van de wereld.

Welke soorten

Deze lijst is tot stand gekomen door alle zoogdiersoorten die al in Nederland werden gehouden te beoordelen. Daarbij werd gekeken naar geschiktheid om te houden en risico’s voor onze wilde natuur. Om een idee te geven over de orde van grootte: in 2019 waren bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland  313 soorten zoogdieren (pdf: 195 KB) bekend die in Nederland werden gehouden en dus beoordeeld moesten worden. Het ging zowel om dieren die particulier werden gehouden, als dieren in opvangcentra en dierentuinen. De verwachting is dat deze lijst van 313 soorten zelfs niet compleet was, aangezien de laatste jaren enkele soorten zijn opgedoken die niet op deze lijst staan.

De dieren die op de nieuwe positieflijst staan, zijn de bekende huisdieren zoals kat, hond, en konijn en vee. Ook staan er een enkele andere dieren op zoals Chinees waterree en waterbuffel en een aantal kleine zoogdieren als goudhamster en gerbil. De volledige Huis- en Hobbydierenlijst van dertig soorten is te vinden op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Hier is ook meer informatie te vinden over de achtergrond en totstandkoming van de lijst.

Overgangsregeling en melden

Het ministerie heeft een overgangsregeling aangeboden voor mensen die op 1 januari 2024 een dier hebben dat niet op de lijst staat. Wel moet dan bewezen kunnen worden dat men het dier al had voordat de regeling van kracht werd. Deze dieren mogen gehouden worden tot hun dood. Mensen die dergelijke dieren fokken en verkopen, wordt ruim de tijd gegeven om hun bedrijfsvoering aan te passen.

De Zoogdiervereniging roept mensen op om hun huisdier niet in het wild achter te laten als ze ervan af willen. Het dier overleeft dat vaak niet. Als het wel overleeft, is het een bedreiging voor dieren in het wild. Ook kunnen dieren ziektes hebben waar wilde dieren aan overlijden. Het is beter om contact op te nemen met de plaatselijke dierenopvang. Mocht u toch een exotisch zoogdier buiten tegenkomen, meldt dat dan via Telmee.nl of Waarneming.nl.

Tekst: Koen van Veen en Ellen van Norren, Zoogdiervereniging
Foto's: Erik Korsten (leadfoto: Siberische grondeekhoorn), Zoogdiervereniging; Thai National Parks