Huis- en hobbydierenlijst zoogdieren van kracht

Korte historie

Over het vaststellen van de huis- en hobbydierenlijst, vroeger de 'positieflijst', wordt al meer dan dertig jaar gesproken en onderhandeld. Voor bepaalde soorten bestond in Nederland geen duidelijke wet- en regelgeving over het houden. Hierdoor was het mogelijk om soorten als serval en exotische eekhoorns te houden, mits deze goed werden verzorgd. Het was met een beetje moeite zelfs mogelijk de strengst beschermde CITES soorten als otter en wolf te houden, mits aangetoond kon worden dat de dieren uit de fok afkomstig waren.

In 2011 werden wel al een aantal soorten exotische eekhoorns verboden om te houden vanwege de grote risico’s voor onze inheemse Europese rode eekhoorn. In 2016 kwamen deze en andere soorten op de Unielijst Invasieve Exoten. Eerder werd in 2015 een positieflijst van kracht, maar daar zette de rechter in 2017 een streep door omdat de lijst onvolledig onderbouwd was.

Belangrijke stap in bescherming

Met het ingaan van de huis- en hobbydierenlijst op 1 juli 2024 wordt het fokken, het verhandelen en het houden van zoogdieren die niet op deze lijst staan verboden, met een overgangsregeling om te voorkomen dat mensen hun dieren in het wild dumpen. Door de lijst zullen er na verloop van tijd steeds minder exotische eekhoorns en andere invasieve exoten worden gehouden en dus zullen er steeds minder ontsnappen. Dat is goed nieuws voor bijvoorbeeld onze Europese rode eekhoorn die van deze soorten veel concurrentie kan ondervinden. Ook stopt hiermee hopelijk de verwerpelijke rage om met een otter of serval te pronken op social media, wat bijdraagt aan de bescherming van populaties van deze soorten in andere delen van de wereld.

Welke soorten

Deze lijst is tot stand gekomen door in Nederland gehouden zoogdieren te beoordelen op geschiktheid om te houden en op risico’s voor onze wilde natuur. Om een idee te geven over de orde van grootte: in 2019 waren bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) 313 soorten zoogdieren bekend die in Nederland worden gehouden (pdf: 195 KB) en beoordeeld moesten worden. Het ging zowel om dieren die particulier worden gehouden als om dieren in opvangcentra en dierentuinen. De verwachting is dat deze lijst van 313 soorten zelfs niet compleet was, aangezien de laatste jaren enkele soorten zijn opgedoken die niet op deze lijst staan.

De dieren die op de nieuwe 'positieflijst' staan en mogen worden gehouden zijn de bekende huisdieren (kat, hond, konijn e.d.) en vee (paard, koe, schaap e.d.); een aantal andere grote dieren zoals Chinees waterree, waterbuffel; en een aantal soorten kleine zoogdieren als goudhamsters en gerbils. De volledige huis- en hobbydierenlijst van dertig soorten is te vinden op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Hier is ook meer informatie te vinden over de achtergrond en totstandkoming van de lijst.

Overgangsregeling en melden

Het ministerie heeft een overgangsregeling aangeboden voor mensen die op 1 juli 2024 een dier hebben dat niet op deze lijst staat. Wel moet dan bewezen kunnen worden dat men het dier al had voordat de regeling van kracht werd. Deze dieren mogen gehouden worden tot hun dood, mits voortplanting wordt voorkomen. Ook wordt er 'ruime tijd' gegeven aan mensen die dergelijke dieren fokken en verkopen om hun bedrijfsvoering aan te passen.

De Zoogdiervereniging roept mensen die van hun dier af willen op om dit dier niet in het wild achter te laten. Het dier overleeft dat vaak niet, en als het wel overleeft, kan dat een bedreiging vormen voor dieren in het wild. Ook kunnen dieren ziektes meenemen waar wilde dieren aan overlijden. Beter is het om contact op te nemen met de plaatselijke dierenopvang. Mocht u toch een exotisch zoogdier buiten tegenkomen, meldt dat dan via Telmee.nl, Waarneming.nl of een van onze meldpunten: wasberenmeldpunt, meldpunt exotische eekhoorns, muntjakmeldpunt.

Tekst: Koen van Veen, Ellen van Norren en Vincent Elders, Zoogdiervereniging
Foto’s: Ayuwat, iNaturalist; Dirk Froebel, Wikimedia Commons