Verwarrende vlinders in maart: kijk uit naar boomblauwtje en oranje berkenspanner

Ieder jaar worden er in maart bijvoorbeeld al veel kleine vuurvlinders gemeld. Regelmatig betreft dit waarnemingen van plekken op heiden waar berken staan. Vaak gaat het dan ook niet om de kleine vuurvlinder, maar om de oranje berkenspanner. De vergissing is begrijpelijk, vliegend lijkt een oranje berkenspanner namelijk veel op een kleine vuurvlinder. De eerste vraag die wij aan de waarnemer stellen, is dan ook of hij de vlinder heeft zien zitten. Dan is er namelijk geen verwarring mogelijk. Maar vrijwel altijd is de reactie: “Nee, helaas heb ik hem niet zien zitten, hij vloog steeds maar bij die berken”. En dan weten we eigenlijk al genoeg. Kleine vuurvlinders gaan namelijk regelmatig zitten om te zonnen, zeker als het maar tien of twaalf graden is. Of ze gaan op bloeiende planten zitten om te drinken. Dan kun je ze goed bekijken en ook nog wel eens op de foto zetten. Oranje berkenspanners zie je maar weinig zittend, deze vlinders vliegen vrijwel continu. De oranje berkenspanner is geen zeldzame soort op de zandgronden, op heiden met berken. Desalniettemin wordt de vlinder niet vaak gemeld. Dat komt door de vroege vliegtijd, het vele vliegen en het feit dat je hem niet op bloemen tegenkomt.

Ook blauwtjes zorgen nogal eens voor verwarring. Maar nu is er geen enkel probleem, want als je nu een blauwtje ziet vliegen dan is het een boomblauwtje. Deze soort is vroeg in het jaar actief en wordt momenteel heel regelmatig gemeld. Het is ook een soort die juist in het stedelijk gebied en in tuinen veel te zien is. Het boomblauwtje vliegt veel en meestal op anderhalve tot twee meter hoogte. De mannetjes patrouilleren op zoek naar vrouwtjes om mee te paren en vrouwtjes gaan op zoek naar plekken om eitjes af te zetten. De andere blauwtjes komen pas later in het jaar uit de pop. De icausblauwtjes en bruin blauwtjes in de loop van april en de heideblauwtjes in juni. Deze zul je ook niet veel in een gewone stadstuin aantreffen. Icarusblauwtjes en bruin blauwtjes zijn echte graslandvlinders en hebben voorkeur voor kruidenrijke graslanden. Het heideblauwtje hoort, zoals de naam aangeeft, op de heide. Deze andere blauwtjes vliegen ook meestal laag, vlak boven de vegetatie. Het boomblauwtje vliegt op twee meter hoogte langs bomen en struiken.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling; Ab Baas & Jurriën van Deijk