Blauwe en bruine blauwtjes

Het boomblauwtje, dat in april het enige blauwtje was, is een vlinder die zich ook veel in tuinen laat zien. De twee soorten die nu volop vliegen, icarusblauwtje en bruin blauwtje, zijn echt gebonden aan bloemrijk grasland. Dat kan zijn in natuurgebieden, maar ook in wegbermen en in natuurlijk beheerde delen van het stedelijk gebied. De laatste jaren vliegt de eerste generatie vooral in mei en in de eerste weken van juni neemt hun aantal sterk af. In de zomer komt dan de nieuwe generatie. Dit jaar lijken de eerste weken van juni ook nog prima om bruin blauwtje en icarusblauwtje te zien te krijgen. Deze planten zich voort en sterven en in augustus-september verschijnt dan de, vaak talrijkere, volgende generatie.

Ze kunnen gewoon op dezelfde plekken vliegen, want de rupsen van icarusblauwtje zijn gespecialiseerd op diverse vlinderbloemigen waaronder rolklaver en kleine klaver, terwijl de rupsen van bruin blauwtje reigersbek en ooievaarsbek eten. Deze planten komen vaak samen voor en dus ook de vlinders. Icarusblauwtje is een algemene vlinder die al jaren veel meer voorkomt dan bruin blauwtje. De laatste jaren is de laatste echter met een flinke opmars bezig. Vroeger, en dan praten we over een jaar of vijfentwintig geleden, waren de duinen en het rivierengebied de gebieden waar je bruin blauwtje kon vinden, maar tegenwoordig is hij in het hele land aanwezig. Zo worden ze ook gezien in heidegebieden en in het oosten en noorden van ons land.

Het onderscheid tussen deze twee blauwtjes levert nogal eens wat problemen op. Niet bij de mannetjes van het icarusblauwtje, want die zijn prachtig felblauw van boven. De vrouwtjes van het icarusblauwtje echter zijn vaak bruin van boven met oranje vlekjes langs de rand en zo zien ook bruin blauwtjes eruit. Bij deze zijn mannetjes en vrouwtjes hetzelfde gekleurd, beide bruin met oranje aan de bovenzijde. Ze zijn wel verschillend, maar dan moet je even weten waarop je moet letten. Het zijn kleine verschillen, maar wel prima onderscheidend. Het gaat aan de onderkant om de basis van de voorvleugel. Bij icarusblauwtje zijn aan die basis zwarte stippen aanwezig, bij bruin blauwtje ontbreken die. Ook aan de onderkant, maar dan van de achtervleugel zit een ander kenmerk. Bij icarusblauwtje loopt er een regelmatige baan met zwarte vlekjes. Bij bruin blauwtje is er een vlek die helemaal ‘uit de maat’ is waardoor het een veel rommeliger beeld oplevert. Aan de bovenzijde kun je bruin blauwtje herkennen aan zwarte streepjes in de witte franje van de vleugel.

Voor de herkenning van blauwtjes is hier een gratis herkenningskaart (pdf; 9,0 MB) te downloaden, met dank aan BIJ12.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting