Het kantelpunt van de Amazone komt steeds dichterbij, wat betekent dit?

Het Amazone-regenwoud is het leefgebied van veel diersoorten die nergens anders voorkomen, en het biedt water, voedsel en medicijnen. Miljoenen mensen zijn afhankelijk van dit regenwoud voor hun levensonderhoud. Ook wij – hier in Nederland – kunnen niet zonder de Amazone. In het regenwoud ligt namelijk een enorme hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) opgeslagen. De Amazone beschermt ons dus als een groen schild tegen de gevolgen van klimaatverandering. Maar dit regenwoud stevent af op een kantelpunt, waardoor de Amazone zoals we die nu kennen, voorgoed kan verdwijnen.

Amazone verliest vermogen om te herstellen

Hoewel het regenwoud dus onmisbaar is, wordt het ernstig bedreigd. Enorme stukken prachtige natuur worden ontbost om plaats te maken voor weidegrond, en in toenemende mate voor het verbouwen van soja als bron voor veevoer. Het Amazone-regenwoud is zelfs ’s werelds grootste ontbossingsfront. De ontboste gebieden worden in brand gestoken om deze gereed te maken voor het verbouwen van gewassen of om er weides van te maken. Mensen en dieren verliezen hun leefgebied, en gigantische stukken regenwoud gaan in vlammen op.

Kantelpunt heeft wereldwijde gevolgen

De Amazone stevent nu af op een kantelpunt. Door de grootschalige kap ontstaat minder wolkvorming boven de Amazonerivier. De vochtigheid in de atmosfeer vermindert, en er valt minder regen. Niet alleen in de Amazone, maar in een groot deel van het Zuid-Amerikaanse continent. Door een gebrek aan neerslag en het hoge tempo van ontbossing, wordt het regenwoud sneller vernietigd dan dat het zich kan herstellen. Uit een recente studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Climate Change, blijkt dat de Amazone het vermogen verliest om weer te herstellen na droogte, brand en ontbossing. Ruim 75 procent van het regenwoud lijdt al aan verlies van veerkracht. Zo komen we snel in de buurt van een kantelpunt. Dit is het moment waarop het regenwoud zichzelf niet meer in stand kan houden, en verandert van een rijke, groene jungle in een verdord en droog gebied.

Met het verdwijnen van het regenwoud verliezen miljoenen dieren hun leefgebied, wordt de omgeving droger, verdwijnen inkomstenbronnen en draagt dit bij aan klimaatverandering. Nu al stoten delen van de Amazone meer CO2 uit dan ze kunnen opnemen. In totaal bevat het regenwoud een hoeveelheid CO2 die gelijk is aan bijna vierduizend keer de jaarlijkse uitstoot van Nederland in 2020. Wanneer de Amazone het kantelpunt bereikt, komt een gigantisch deel van deze opgeslagen koolstofdioxide vrij. Dit heeft enorme gevolgen voor het klimaat wereldwijd. Het beschermen van de Amazone is dus cruciaal!

Tekst: WWF-Nederland
Foto's: Jaime Rojo, WWF-US; Brent Stirton, Getty Images