Coronavirus en nieuwe wetgeving leiden tot record ontbossing in Brazilië

Vooralsnog is de Amazone de grootste nog overgebleven jungle. Duizenden plant- en diersoorten hebben hun leefgebied in deze bijzondere regio, die negen landen beslaat. In één van die landen, Brazilië, verdwijnt de Amazone nu dus in hoog tempo. Vorig jaar woedden er al enorme bosbranden als gevolg van deze grootschalige ontbossing. Dieren kwamen om, mensen raakten hun huis kwijt en de economische schade was enorm. Dit jaar is de situatie helaas nóg zorgwekkender.

Verminderde controles en ontslagen

Wereldwijd zijn de gevolgen van COVID-19 merkbaar, zo ook in Brazilië: het is het land met de meeste besmettingen van heel Zuid-Amerika. Vanwege het gevaar op besmetting, gaan minder inspecteurs van het Braziliaanse milieu-instituut (Ibama) het veld in om de gebieden te controleren op illegale houtkap en landroof. Deze verminderde controles en patrouilles zorgen voor een enorme toename aan de onrechtmatige bezetting van stukken land. Daarnaast lijkt de federale overheid de kant van de overtreders te kiezen. Zo werden twee weken na een grote actie om illegale goudmijnen te sluiten twee experts van Ibama op het gebied van milieucriminaliteit uit hun functie gezet.

Alle ruimte voor landrovers

Geschat wordt dat landrovers verantwoordelijk zijn voor ongeveer een derde van de totale ontbossing in de Amazone. Helaas wordt het deze rovers steeds makkelijker gemaakt. Een nieuw wetsvoorstel vereist dat de illegale bezetters aantonen dat het land al gebruikt werd vóór december 2018. De bezetter moet dit aantonen aan de hand van satellietbeelden. Op deze beelden is echter geen onderscheid te maken tussen het gebruik van het land door inheemse gemeenschappen of kleine boeren, en de indringers. De landrover mag tot 2.500 hectare van het gebied behouden, tegen een prijs die vijf procent van de marktwaarde bedraagt. Dankzij de samenwerking van veel natuurorganisaties, wetenschappers en beroemdheden werd eerder eenzelfde wetsvoorstel tegengehouden. De organisaties zetten zich wederom in om ook dit voorstel te stoppen.
Daarnaast gaat de ontbossing om grond geschikt te maken voor veeteelt en landbouw onverminderd door. Soja en vlees zijn belangrijke exportproducten voor Brazilië. Met name de Europese Unie is topimporteur van deze producten. De Europese lidstaten zijn verantwoordelijk voor 36 procent van de wereldwijde import van producten die verband houden met ontbossing.

Zwaar jaar voor de Amazone

Volgens gegevens van NASA en het Braziliaanse National Institute for Space Research (INPE) is de bodem in grote delen van de Amazone droger dan normaal en is grondwater schaarser. De Amazone gaat het droge seizoen in met de gevolgen van een pandemie, toenemend geweld tegen inheemse gemeenschappen, stijgende ontbossing en meer vrijheid voor illegale ontbossers. Er bestaan sterke twijfels of de regering van Brazilië een herhaling (of nog erger: een groter rampscenario) van 2019 probeert te voorkomen. WWF zet zich al jaren in voor het behoud en de bescherming van het prachtige en onmisbare Amazonegebied, en daar gaan we onverminderd mee door.

Tekst: WWF-Nederland
Foto's: Staffan Widstrand, WWF; Wageningen UR