Werken aan verbinding in het Heuvelland

De brochure werd op 2 november gepresenteerd tijdens een serie lezingen en aangeboden aan René Cleef, Adviseur Natuur, Landschap, Water van de gemeente Voerendaal. Deze gemeente startte als eerste met het in praktijk brengen van ecologisch bermbeheer en wil graag verder met maatregelen die de verbinding in het landschap herstellen.

Verbinding is hard nodig

Hoe nodig dat is werd tijdens de presentaties toegelicht. Versnippering van het landschap is wereldwijd een groot probleem, maar wel heel duidelijk in Zuid-Limburg. De hellingschraallanden op de flanken van de mergelplateaus zijn nog steeds uitzonderlijk rijk aan planten, waaronder soorten als aarddistel en betonie, en daarnaast vele orchideeën. Ook de insectenwereld is er bijzonder, met vlinders als bruin dikkopje, dwergblauwtje en veldparelmoervlinder. Maar de resterende reservaten zijn vaak te klein en te geïsoleerd van elkaar om te zorgen voor duurzame populaties van zeldzame soorten. Daarvoor is niet alleen zaak de bronpopulaties te versterken, maar ook om het tussenliggende landschap voor hen toegankelijker te maken, zodat er uitwisseling tussen populaties kan plaatsvinden.

Graften, taluds en bermen

Het mooie is dat de kalkhellingen veel mogelijkheden bieden om die verbinding in het landschap tot stand te brengen. Daar zijn grofweg drie manieren voor. De eerste ligt voor de hand: versterking en uitbreiding van natuurgebieden op de hellingen. De andere twee zijn zeker even belangrijk: het benutten van verbindingen via graften (steilranden), taluds en bermen enerzijds en een natuurvriendelijker inrichting van het boerenland anderzijds. Het project voor het hommellandschap in het Geuldal is daar een stimulerend voorbeeld van.

Maatwerk en afstemming

Uiteindelijk gaat het er natuurlijk om hoe deze plannen in de praktijk worden gebracht. Daar zijn veel partijen bij betrokken. In de afsluitende discussie gingen vertegenwoordigers van gemeenten, provincie, terreinbeheer, boeren- en natuurorganisaties hierover met elkaar in gesprek. Opgemerkt werd dat voor maatwerk in het bermbeheer inmiddels via de certificering van Kleurkeur kan worden gewerkt. Provincie en gemeenten gaan de komende tijd nauwer met elkaar afstemmen hoe de kansen het beste kunnen worden benut. De waarnemingen van natuurvrijwilligers helpen daarbij om de natuurwaarden in beeld te brengen. Het netwerk is geactiveerd!

Download de brochure

De brochure gaat in op de principes van versnippering en verbinding. Daarnaast is er een stappenplan opgenomen, waarmee beheerders en beleidsmakers samen aan de slag kunnen. Het stappenplan wordt toegelicht aan de hand van een concreet praktijkvoorbeeld.

De brochure is op te halen via natuurkennis.nl (pdf; 4,2 MB).

Tekst: Michiel Wallis de Vries, De Vlinderstichting
Foto's: Mireille de Heer (leadfoto: veldparelmoervlinders); Michiel Wallis de Vries; OBN-Natuurkennis