Klimaattop: de rol van vogelbeschermers

De VN-conferentie over klimaatverandering in Glasgow (31 oktober tot 12 november), brengt staatshoofden, klimaatexperts en campagnevoerders van over de hele wereld samen. Het doel: overeenstemming bereiken over gecoördineerde maatregelen tegen klimaatverandering in de komende decennia. De beslissingen die in deze twee weken vallen, zullen ons allemaal raken.

We moeten dus proberen om invloed uit te oefenen. Om ervoor te zorgen dat de wereldleiders het zo goed mogelijk doen, voor het klimaat én de natuur. Daarom zal een delegatie van BirdLife - de wereldwijde koepelorganisatie van vogelbeschermers, waaronder Vogelbescherming - aanwezig zijn met enkele medewerkers van over de hele wereld.

Vogels als waarschuwingssysteem

Wat het onderzoeken en beschermen van vogels te maken heeft met het tegengaan van klimaatverandering? Alles. Ten eerste zijn vogels graadmeters voor de toestand van de planeet, een soort vroeg waarschuwingssysteem. Ze reageren namelijk snel op veranderingen in het milieu en zijn één van de meest zichtbare en best bestudeerde diergroepen. Veel eerste inzichten in de effecten van klimaatverandering zijn verkregen door onderzoek aan vogels.

Recente dalingen in populaties van papegaaiduikers en drieteenmeeuwen bleken bijvoorbeeld het gevolg te zijn van vistekorten, veroorzaakt door overbevissing en stijgende zee-temperaturen.

Klimaat en natuur zijn onlosmakelijk verbonden

Verder kan het beschermen en herstellen van de natuur helpen om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken. Zo absorberen de bossen op aarde elk jaar ongeveer 2,6 miljard ton koolstofdioxide uit de atmosfeer. Dat is een derde van de hoeveelheid die vrijkomt bij het verbranden van fossiele brandstoffen. Veel mensen zien klimaatverandering en natuurbehoud als aparte zaken, maar dat is verre van waar. Klimaat en natuur zijn onlosmakelijk verbonden.

Natuur beschermt mensen

Bovendien beschermt gezonde en evenwichtige natuur mensen ook rechtstreeks tegen de gevolgen van klimaatverandering. Zo verminderen wetlands aan de kust de effecten van zeespiegelstijging en kustoverstromingen. Bomen en planten verlagen de temperatuur in steden door schaduw en het vasthouden en circuleren van water.

BirdLife-projecten: sleutel tot bestrijden klimaatverandering

Op de VN-conferentie presenteert BirdLife een reeks projecten die klimaatverandering aanpakken door natuur én mensen te helpen. Uit decennialange ervaring weten we namelijk dat maatregelen om natuur te beschermen alleen blijvende impact hebben als ze ook de lokale bevolking helpen. Anders zullen zij hun toevlucht nemen tot destructieve praktijken om de kost te verdienen, zoals niet-duurzame jacht en houtkap.

Het Gola Cocoa Project in Sierra Leone is een goed voorbeeld. Om vernietiging van grote delen van het Gola-regenwoud tegen te gaan, hielp BirdLife lokale boeren bij het opzetten van duurzame cacao-bosbouw. Deze boeren worden getraind in natuurvriendelijk werken en krijgen een veel groter deel van de winst. Als dit soort projecten worden opgeschaald en over de hele wereld uitgerold, kunnen ze de sleutel zijn tot het bestrijden van klimaatverandering.

Minder energieverbruik én natuurbehoud

Om het probleem van klimaatverandering aan te pakken, moet natuurbehoud dus hand in hand gaan met het verminderen van het energieverbruik en de overgang naar hernieuwbare bronnen, zoals wind- en zonne-energie. Dat betekent ook dat hoogspanningslijnen en windparken niet worden geplaatst in kwetsbare natuurgebieden, want dan sla je de plank mis. Die natuur is immers even noodzakelijk bij het tegengaan van klimaatverandering.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Hans Peeters; Bart Vastenhouw, Saxifraga; Machteld Kistenkas