Bommen en granaten opgeruimd om veilig te kunnen werken in en om de Deurnsche Peel

“Sinds februari hebben we met specialisten De Peel en omgeving doorkruist, op zoek naar munitie in de grond”, vertelt Marc van Veggel. Hij is de omgevingsmanager van aannemer Wetering, die ook verantwoordelijk is voor de veiligheid van de werkzaamheden in De Peel. In de Tweede Wereldoorlog werd er flink gevochten in het gebied, waardoor het bij voorbaat bekend staat als onveilig. In het verleden werd al munitie gevonden. Reden om nu het hele gebied minutieus in kaart te brengen, zodat alle munitie kan worden verwijderd en er veilig kan worden gewerkt aan verdere vernatting van dit gedeelte van De Peel.

Grondradar

Sjors Hoek, omgevingsmanager van waterschap Aa en Maas en nauw betrokken bij de aanpassingen in De Peel, legt uit hoe de experts van AVG in samenwerking met aannemer Wetering te werk gaan. “Voor hun onderzoek gebruikten ze een kleine quad, zodat ze het gewicht over vier banden konden verdelen. Daarbij hadden ze een grondradar, die tot vier meter in de grond kon ‘kijken’. Overal waar hij metalen vond, gaf hij een signaal. Zo maakten ze een kaart met daarop precies aangegeven waar iets in de grond zat. Na dit detecteren wisten we wel dat er iets was, maar nog niet wát.”

Uiteindelijk zijn specialistische experts alle plaatsten waar iets lag, gaan ‘benaderen’, zoals Sjors het noemt. “Behalve explosieven hebben we een hele berg metaal gevonden, waaronder een helm, oude hoefijzers, stukken ploeg, en eigenlijk van alles wat ooit aan een paard zat of van een tractor los getrild kan worden”, vat Sjors samen. De explosieven werden gedetailleerd in kaart gebracht, ook om aan te geven welke dingen nog ‘op scherp’ stonden en welke min of meer veilig verplaatst konden worden.

Explosieven Opruimingsdienst

Sjors: “We zochten een verlaten veld uit met beperkte natuurwaardes. Natuurlijk doen we dit buiten het broedseizoen en weten we zeker dat er geen dieren in de buurt waren.” Marc van Veggel vult aan: “Uiteraard hebben we nauw samengewerkt met de Explosieven Opsporingsdienst (EOD). Zij weten precies hoe ontplofbaar alle spullen zijn. We groeven een gat van meer dan een meter diep. We willen niet dat er scherven rond gaan vliegen. Onderin legden we alle explosieven. Daar bovenop zorgde de EOD voor een goed werkend explosief. Dat geheel dekten we weer stevig af met grond. Zo zijn in vier ploffen alle oude gevonden explosieven onschadelijk gemaakt.”

Natuurvriendelijk werken

“We nemen niet alleen maatregelen om zelf veilig te kunnen werken”, zegt Marc. “We zijn ook heel zorgvuldig in natuurvriendelijke werkwijzen, dus werken zonder schade aan de natuur. We gebruiken bijvoorbeeld brede rupsbanden als we het gebied in moeten, met een zo laag mogelijk bodemdruk. Als je met materieel met een te grote bodemdruk in een veengebied werkt, is de kans heel groot dat je de bodem blijvend beschadigt. Dat is precies wat we niet willen en dus zorgen we dat we dit niet doen. Maar vóórdat we daaraan beginnen, moeten wél alle explosieven uit het gebied zijn verwijderd.”

Gladde slang

De voorbereidingen voor het natuurbewust werken aan de nieuwe natuur die onderdeel gaat worden van De Peel, duurden maanden. “We voeren alle werkzaamheden uit met zo weinig mogelijk verstoring van de aanwezige natuur. Zo zijn we heel bewust al vroeg in het project op zoek gegaan naar het leefgebied van de gladde slang, zodat we hem optimaal konden beschermen”, noemt Marc van Veggel als voorbeeld. “Deze dieren worden actief zodra het warm wordt. Vanaf dat moment kunnen we dus precies zien waar ze leven en dat gebied afschermen van het gebied waar we gaan werken. Samen met de deskundigen van de werkgroep gladde slang, hebben we gekeken waar we amfibie-schermen konden plaatsen, hoe diep we ze zouden ingraven en hoe hoog ze moesten worden om effectief te zijn. Op deze manier hebben we er echt alles aan gedaan om deze soort zo min mogelijk te verstoren. Overigens is deze mini-slang absoluut niet gevaarlijk, hoor!” lacht Marc.

“We hebben veel geïnvesteerd in inventarisaties”, legt Sjors Hoek uit. “Door de percelen waar we gaan werken heel nauwkeurig te onderzoeken, hebben we bijvoorbeeld een dassenburcht gevonden. Die hebben we uiteraard beschermd. Ook vonden we speciale planten zoals veenmos, en hebben we bekeken op welke oevers de libelles, vlinders en insecten bij voorkeur hun leefgebied hadden. Met die kennis hebben we de routes van de machines heel precies vastgelegd en wordt de bestaande natuur optimaal beschermd.”

Verschralen

Het zoekgebied voor de explosieven in De Peel was zo’n 150 hectare groot en bestond grotendeels uit voormalig landbouwgebied. Deze percelen worden ingericht voor nieuwe natuur om De Peel robuuster te maken. “Dat betekent dat we deze gronden vooral verschralen”, vertelt Marc van Veggel. “Dat doen we door de voedselrijke bovenlaag weg te halen. Daar willen we geen explosief meer bij tegenkomen.“

Tekst: Annelies Cuijpers, provincie Noord-Brabant
Foto's: Sebastiaan Ubink, provincie Noord-Brabant; Marc van Veggel, Wetering