Donkere tijden voor donker pimpernelblauwtje: het wonder blijft uit

Gelukkig was er vorig jaar, na het maai-incident nog een plekje in de buurt met zowel de waardplant alsook nesten van de gewone steekmier. Op deze plek namen de aantallen vlinders wel toe al liep de totale populatiegrootte terug naar een kleine helft van het jaar ervoor. Grote zorgen: zou de restpopulatie op deze plek kunnen standhouden en in de zomer van 2021 de wegberm weer koloniseren? Zouden de vlinders de geschikte plekken in de natuurontwikkelingsgebieden opzoeken en zich daarheen uitbreiden? Of zouden de aantallen nog verder achteruitlopen? Alles was mogelijk, en dankzij een intensief monitoringprogramma en de inzet van extra veldwerk en vrijwilligers was het mogelijk om het resultaat vast te leggen. De monitoringtransecten van de populatie donker pimpernelblauwtjes bij Posterholt worden dagelijks gelopen, tenminste als het weer geschikt is volgens de voorschriften van het Meetnet Dagvlinders.

Gelukkig is de vlinder er nog wel gezien. De vreugde was groot toen op 11 juli de eerste vlinder vloog. Maar de aantallen zijn niet erg opgelopen: meestal worden tussen nul en twee individuen waargenomen. Vrijwel iedere dag wordt geteld zodat we veel vlinders vaker dan eens zien. De minimale populatiegrootte komt daardoor niet hoger uit dan 20 tot 25 donker pimpernelblauwtjes. Dat is heel erg weinig. Ze zijn ook amper in de vorig jaar op het verkeerde moment gemaaide wegberm gezien. Het zijn zo weinig vlinders dat ze op de plek blijven hangen waar ze uit het mierennest zijn gekomen en niet wegvliegen om nieuwe gebieden te bezetten. Ook zijn amper vlinders gezien op die locatie waar de blauwtjes in het afgelopen jaar vooral te vinden waren. Het hoge aanbod aan rupsen in de zomer van 2020 was waarschijnlijk te veel voor de mierennesten: alle mierenlarven zijn opgepeuzeld en de rupsen zijn vervolgens verhongerd. Zo hebben ook de overlevers van het maai-incident niet voor nakomelingen kunnen zorgen. De overige potentieel geschikte leefgebieden zijn enkele keren geïnventariseerd, maar daar zijn nog geen donker pimpernelblauwtjes gevonden.

Al met al ziet het er niet goed uit voor het donker pimpernelblauwtje in Nederland. De populatie is te klein om een duurzame instandhouding te kunnen veiligstellen. Daarnaast moet nu rekening worden gehouden met het feit dat de metapopulatie in Duitsland waarvan de populatie in Posterholt in 2001 onderdeel uitmaakte, verdwenen is. Er kan dus geen natuurlijke aanvulling vanuit andere deelpopulaties plaatsvinden. Er zijn er niet meer dan in Posterholt worden aangetroffen.

Tekst: Irma Wynhoff, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling; Marlie Huskens