Bijen helpen in stad en dorp

De insectenrijkdom gaat dramatisch achteruit. Dit heeft vergaande gevolgen, zoals minder goede bestuiving - óók van landbouwgewassen - en minder voedsel voor insectenetende vogels. Dat steden en dorpen een belangrijke rol kunnen spelen bij de ondersteuning van insecten is nog niet zo bekend. Toch is ook een stedelijke gemeente een van belang zijnde biotoop voor insecten als wilde bijen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het beheer van de gemeente Eindhoven die zich met maar liefst 154 verschillende wilde bijensoorten de bijenrijkste gemeente van Nederland mag noemen (voor zover bekend)! 

Als gemeenten méér gebruik maken van de veelzijdige mogelijkheden die zich in een stad of dorp bevinden, dan draagt dit bij aan de biodiversiteit én helpt dit tevens versnippering van leefgebied tegen te gaan. Door slim gebruik van stedelijke elementen kunnen er zo ‘groene snelwegen’ ontstaan. Want het NatuurNetwerk Nederland (NNN) stopt formeel wel bij de gemeentegrenzen, maar de natuur zelf heeft daar geen boodschap aan. Door slim gebruik te maken van de openbare ruimte kunnen stedelijke groene stapstenen ontstaan die gebieden gaan verbinden. En dat is gunstig voor meer dieren en planten dan alleen wilde bijen.

Vaak blijkt dat er met eenvoudige aanpassingen in het beheer al veel te bereiken is. En dat hoeft niet eens altijd méér te kosten: soms kan juist mínder doen zorgen voor méér biodiversiteit! Midden in deze coronapandemie is dat een welkome boodschap. Ook nu de noodzaak van de natuur zo hard gevoeld wordt.

Om deze reden is er een speciale uitgave gemaakt over wilde bijen in stad en dorp. Deze is gemaakt door de afdeling Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging. Een themanummer met meer dan 150 pagina’s met gevarieerde informatie. Insectenkundigen (entomologen) en andere deskundigen hebben dit themanummer gemaakt om beleidsmakers en -bepalers te inspireren en ideeën en handvatten aan te reiken om van bijvriendelijk beheer een succes te maken. En het beheer van de groene ruimte in het publieke domein beter op wilde bijen af te stemmen.

Diverse steden en dorpen geven aan hoe zij bermbeheer in de praktijk vormgeven. En wat tref je allemaal aan in tuinen? Er bestaat een keurmerk voor bermbeheer. Huisvesting voor wilde bijen komt aan bod. Gaan honingbijen en wilde bijen samen? Is inzaaien wel zo’n goed idee? Welke verschillen in beheer en omstandigheden zijn er in de verschillende steden? Natuurlijk komt ook de historie van onderzoek in steden aan bod. Via de website Hymenovaria.nl is het gehele nummer of zijn de losse artikelen te downloaden.

Dit themanummer is mogelijk gemaakt door de belangeloze medewerking van de auteurs en fotografen en financiële bijdragen van Naturalis Biodiversty Center, EIS Kenniscentrum Insecten, de Nederlandse Entomologische Vereniging, de Vlinderstichting, Cruydt-Hoeck en Bureau Ecologica.

Er is een kleine voorraad gedrukte exemplaren. Deze kunnen worden besteld door een email te sturen naar penningmeester@hymenoptera-nev.nl en € 10,- (voor verzending binnen Nederland) over te maken op: NL17 TRIO 0379 6254 31 onder vermelding van 'themanummer'.

Meer informatie

• Themanummer Bijen in stad en dorp (pdf; 15,5 MB)
• Hymenovaria.nl
• Voor vragen, neem contact op met secretaris@hymenoptera-nev.nl
• Twitter: @hymenoptera_nev
• Instagram: Hymenoptera_nev

Tekst: Regina Oors, Erik van der Spek en Lisette van Kolfschoten, sectie Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging
Foto's: Margot Meijer (leadfoto: stedelijke bijenoase in Weert); Regina Oors; Pieter van Breugel; Jan Smit