Paddenstoelen in de grote stad

Een werkgroep onder leiding van Chriatiane Baethcke doet onderzoek naar paddenstoelen in Amsterdam. Zo hebben zij vorig jaar op verzoek van Artis gekeken naar welke paddenstoelen in deze dierentuin voorkomen. Zij vonden hier onder meer de zeldzame en ernstig bedreigde Grote kleefparasol en de zich de laatste tijd uitbreidende Kroontjesknotszwam. Van beide soorten konden we 25 jaar geleden alleen maar dromen. Het bewijst dat de paddenstoelenflora, net als de rest van de natuur, steeds in beweging is. Dat maakt het ook zo boeiend. Voor wie daar meer van wil weten en zich wil verdiepen in de wondere wereld van de paddenstoelen, doet zich een mooie kans voor. Christiane Baethcke gaat op dertig september samen met Gerard Koopmanschap een paddenstoelencursus geven met de bedoeling om bij de deelnemers de kennis over deze organismen te vergroten en hen te helpen meer soorten paddenstoelen in het veld te herkennen.

Onder de lezers van deze rubriek zullen zich ongetwijfeld mensen bevinden die het boek 'Haring in het IJ' kennen. Het werd geschreven door Martin Melchers, samen met Geert Timmermans en gaat over het dierenleven in Amsterdam. Het kwam in 1991 uit en vormde de aanzet tot een reeks boeken waarin de natuur in een grote stad uitvoerig werd beschreven.

Omdat ik al sinds mijn vroege jeugd bevriend ben met Martin Melchers wist hij mij over te halen om aan een boek te beginnen waarin de paddenstoelenwereld van Amsterdam aan bod zou komen. Daar was toen nog weinig over bekend. Alleen het Amsterdamse bos en de Amstelveense post waren goed onderzocht. Maar de bedoeling was dat - net als in de andere boeken - Groot Amsterdam geïnventariseerd zou worden; een gebied dat zo'n vierhonderd kilometerhokken beslaat. Dat is nogal een klus, vandaar mijn aanvankelijke aarzeling. Maar eenmaal bezig werd ik al gauw meegesleept door de vele bijzondere soorten die deze zoektocht opleverden. Ik kwam erachter dat zodra je je aandacht ergens op richt, je voor steeds meer verrassingen komt te staan. Morieljes in het Westelijk Havengebied, zeldzame parasolzwammen in de Bijlmer en Straatchampignons in de boomsingels van de Bloemgracht in de Jordaan. Die laatste vondst werd de titel van het boek: Champignons in de Jordaan. Dat verscheen na vijf jaar intensief onderzoek, met daarna nog ruim een jaar voor het uitwerken van de gegevens en in een toegankelijke manier op schrift stellen. Van de meer dan elfhonderd soorten paddenstoelen die in Groot Amsterdam zijn aangetroffen, worden er in het boek ruim driehonderd besproken.

Champignons in de Jordaan kwam uit in 1999. Daarna vonden ook in enkele andere steden soortgelijke inventarisaties plaats, zoals Utrecht en Leiden. Over die laatste plaats is het fraaie 'Vliegenzwammen op het Rapenburg' van Hans Adema verschenen. Voor een deel kwamen in Leiden weer geheel andere soorten voor dan in Amsterdam. Net zoals er vijfentwintig jaar later bepaalde paddenstoelen uit Amsterdam lijken te zijn verdwenen, terwijl er zeker tientallen soorten zijn bijgekomen.

Meer informatie over paddenstoelencursussen

Voor meer informatie over paddenstoelencursussen in de regio Amsterdam kunt u terecht bij Christiane Baethcke. Begeleiders van paddenstoelengroepen elders in het land kunnen meer informatie over paddenstoelencursussen in hun regio verkrijgen door een bericht te sturen naar de Nederlandse Mycologische Vereniging. 

Tekst: Rob Chrispijn, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Jan Knuiman (leadfoto: Kroontjesknotszwam); Christiane Baethcke