Noordse woelmuis

Noordse woelmuis heet nu Alexandromys oeconomus

Zoogdiervereniging
31-DEC-2020 - In 1914 beschreef de Russische zoöloog Sergey Ivanovich Ognev een aantal woelmuissoorten binnen het genus Microtus, die hij onderbracht in het subgenus Alexandromys. Recent DNA-onderzoek was reden om het subgenus Alexandromys te verheffen tot genus, waardoor de noordse woelmuis, onze enige endemische zoogdier(onder)soort, vanaf nu Alexandromys oeconomus heet in plaats van Microtus oeconomus.

Noordse woelmuis

De noordse woelmuis heeft een enorm verspreidingsgebied, dat zich uitstrekt van Nederland tot Kamtsjatka, de Beringstraat passeert en eindigt in noordelijk Canada. In Europa is een aantal populaties geïsoleerd geraakt en is er sprake van ondersoorten, zoals in Nederland (Alexandromys oeconomus arenicola) en in het grensgebied van Oostenrijk, Slowakije en Hongarije (A.o. mehelyi).

Verspreiding noordse woelmuis

De noordse woelmuis deelt het nieuwe genus Alexandromys met twaalf andere soorten die allemaal in oostelijk Azië aangetroffen worden:

  • Clarke's woelmuis (A. clarkei; centraal Oost-Azië)
  • Evorsk woelmuis (A. evoronensis; Amoergebied, Oost-Siberië)
  • Reed woelmuis (A. fortis; Oost-Rusland/Oost-China)
  • Pyreneese woelmuis (A. gerbei; Frankrijk/Spanje)
  • Taiwan woelmuis (A. kikuchii; Taiwan)
  • Lacustrine woelmuis (A. limnophilus; China/Mongolië)
  • Maximowicz’s woelmuis (A. maximowiczii; Oost-Rusland/Oost-China)
  • Middendorf's woelmuis (A. middendorffi; N-Siberië)
  • Mongoolse woelmuis (A. mongolicus; Mongolië/Oost-Siberië)
  • Japanse graswoelmuis (A. montebelli; Japan)
  • Muisk woelmuis (A. mujanensis; Baikal-regio)
  • Sakhalin woelmuis (A. sachalinensis; Sachalin)

Andere Nederlandse woelmuissoorten: geslacht Microtus

De andere drie woelmuissoorten in Nederland binnen het geslacht Microtus blijven hun genusnaam behouden. Het blijft dus Microtus arvalis (veldmuis), Microtus agrestis (aardmuis) en Microtus subterraneus (ondergrondse woelmuis).

Aardmuis

Onderzoek aan Alexandromys oeconomus in Nederland

Het verspreidingsonderzoek dat de Zoogdiervereniging al jaren in grote delen van Nederland uitvoert, gebeurt tegenwoordig met behulp van eDNA (environmental-DNA): keutels verzamelen. Waar er vroeger nog gesleept werd met inloopvallen, is er nu alleen een buisje met alcohol nodig om een locatie te bemonsteren. Binnen het meest optimaal geachte noordse woelmuis-biotoop worden keutels van maximaal vijf keutelhoopjes verzameld. Dat er materiaal van meerdere hoopjes wordt verzameld is absoluut van belang: er kunnen meerdere woelmuissoorten in hetzelfde gebiedje voorkomen. Zo leverde een locatie bij Ooltgensplaat in augustus 2018 naast noordse woelmuis ook veldmuis en aardmuis.

Tekst: Dick Bekker, Zoogdiervereniging
Foto's: Wesley Overman (leadfoto: noordse woelmuis)