Rectificatie: Geplooid sneeuwklokje blijkt kruising

In het natuurbericht van 11 februari 2020 schreven we dat Geplooid sneeuwklokje (Galanthus plicatus) waarschijnlijk veel vaker voorkomt dan gedacht, maar dat zij door haar sterke gelijkenis met Gewoon sneeuwklokje (Galanthus nivalis) mogelijk regelmatig over het hoofd wordt gezien. In het natuurbericht vroegen we floristen om naar Geplooid sneeuwklokje te kijken om een beter beeld te krijgen van de verspreiding van deze in Nederland relatief onbekende soort. Al snel na publicatie attendeerden verschillende floristen ons erop dat het in het natuurbericht beschreven sneeuwklokje in werkelijkheid een kruising tussen de twee betreft: Galanthus x valentinei. Deze kruising heeft (nog) geen Nederlandse naam.

Bij het op naam brengen van de genoemde sneeuwklokjes zijn met name de kenmerken bij de bladontplooiing van belang. Bij beide soorten en de kruising zijn de bladeren in de schede tegenoverstaand, dus niet ineengerold. Bij Gewoon sneeuwklokje is het blad in de schede vlak terwijl bij het Geplooid sneeuwklokje het blad een brede duidelijke scherp omgevouwen bladrand heeft. Bij de kruising Galanthus x valentinei heeft de bladrand eveneens omgeslagen randen, maar deze zijn smaller, meer afgerond en zonder een duidelijke vouw zoals bij het Geplooid sneeuwklokje. Met andere woorden, het kenmerk van de omgevouwen bladrand lijkt bij Galanthus x valentinei intermediair te zijn, evenals de twee andere kenmerken zoals de bladbreedte en de bladkleur. Op het forum van waarneming.nl is in korte tijd (met dank aan Niels Eimers) een tabel verschenen waarin de kenmerken van de verschillende soorten en de kruising naast elkaar gelegd worden.

Uit het schema blijkt dat de bovenkant van de bladeren van Gewoon sneeuwklokje egaal gekleurd zijn, terwijl bij Geplooid sneeuwklokje er vaak nog sprake is van een bleke band of middenstreep. Dit laatste kenmerk is eveneens vaak aanwezig bij de kruising.

De onjuiste naamgeving is veroorzaakt doordat in de geraadpleegde determineersleutel ‘Galanthus in Nederland’ wel Gewoon sneeuwklokje en Geplooid sneeuwklokje worden vermeld, maar niet de look-a-like, Galanthus x valentinei.

Inmiddels is dit met de bovengenoemde aanvullende sleutel van Niels Eimers ondervangen. Kortom, in het natuurbericht van 11 februari moet Geplooid sneeuwklokje worden gelezen als Galanthus x valentinei. Wereldwijd worden er tegenwoordig ongeveer twintig soorten sneeuwklokjes onderscheiden, waarvan er zes in Nederland kunnen worden aangetroffen. Behalve deze soorten zijn er meer dan 500 cultivars bekend, waaronder vele kruisingen. Waarschijnlijk blijft het dus niet bij Galanthus x valentinei en moeten we bedacht zijn op verwilderde exemplaren van andere kruisingen en cultivars.

Met dank aan Hanneke Waller, Niels Eimers en Stef Keulen. 

Tekst: Guus de Vries, Maik Janssen, & Leonie Tijsma, FLORON
Foto's: Hanneke Waller; Guus de Vries