Zuidelijke heidelibel rukt op in Nederland
De VlinderstichtingIngeburgerd
Een paar jaar geleden was de zuidelijke heidelibel nog een zeer zeldzame dwaalgast. Tot 2012 werd er maar zo nu en dan een exemplaar gezien. Deze zwervers waren dan afkomstig uit Midden-Frankrijk of het Middellandse Zeegebied. In 2013 vond er een invasie plaats in Nederland, waarbij plaatselijk wel tot enkele tientallen dieren bij elkaar werden gevonden. Sinds die tijd is de nieuwkomer niet meer weggeweest uit ons land. Hoewel de aantallen minder hoog waren dan in het invasiejaar, werden er toch elk jaar verspreid over het land tientallen waarnemingen gedaan. Afgelopen jaar was een topjaar voor de soort, met het hoogste aantal waarnemingen ooit. Verreweg de meeste meldingen komen uit de zuidoostelijke helft van ons land. In de noordelijke provincies is de soort nog steeds een zeldzame dwaalgast. Als de ontwikkelingen echter zo doorgaan, zal dat al over enkele jaren niet meer zo zijn.
Voortplanting
In Zuid-Europa, waar de zuidelijke heidelibel oorspronkelijk vandaan komt, plant de soort zich voort in ondiepe, stilstaande en in de volle zon gelegen wateren met een uitgebreide water- en oevervegetatie. In ons land heeft de soort zulk soort plekken ook gevonden. Er lijken zich inmiddels populaties te bevinden in Zeeuws-Vlaanderen, in de buurt van Eindhoven en in de Millingerwaard. Ook in andere delen van ons land worden weleens vers uitgeslopen zuidelijke heidelibellen gemeld. De dieren die tegenwoordig worden gezien, zijn dus niet allemaal zwervers meer.
De zuidelijke heidelibel is niet oorspronkelijk in Nederland, maar dat zal spoedig gaan veranderen. Wanneer een soort zich tien jaar zelfstandig heeft voortgeplant, wordt hij in het beleid officieel erkend als Nederlandse soort. Sinds 2013 worden er elk jaar verse imago’s gemeld, dus vanaf 2022 hoort ook de zuidelijke heidelibel er echt bij.
Mis hem niet!
De zuidelijke heidelibel is niet zo gemakkelijk te herkennen. Hij lijkt sterk op de gewone soorten heidelibellen die we hebben. Wat opvalt is de bleke indruk die de zuidelijke nieuwkomer maakt: hij heeft minder zwarte tekening op zijn lichaam dan de andere soorten. Vooral de zwarte naden op de borststukzijden, die bij de bruinrode en steenrode heidelibel nadrukkelijk aanwezig zijn, zijn veel dunner en datzelfde geldt voor de zwarte strepen op de poten. Wees dus alert op bleek ogende heidelibellen, het kunnen zomaar zuidelijke zijn!
Tekst: Gerdien Bos, De Vlinderstichting
Foto’s: Christophe Brochard; Kars Veling