Zit de heivlinder straks nog op de hei?

Begin juli komen de eerste heivlinders tevoorschijn. Het aantal exemplaren op de vliegplaatsen kan best hoog zijn, soms meer dan vijftig exemplaren per hectare. In hun droge, warme leefgebied kan de temperatuur hoog oplopen. De vlinders zoeken dan verkoeling in de schaduw van struweel of boompjes en draaien met de kop in de richting van de zon, zodat het lichaamsoppervlak dat beschenen wordt zo klein mogelijk is. Bij koeler weer richten ze het lichaam juist dwars op de zon, zodat het grootste deel warmte opvangt. Heivlinders voeden zich met boomsappen van berken of eiken en met nectar van diverse kruiden zoals struikhei en akkerdistel en langs de kust vooral lamsoor en, indien aanwezig, blauwe zeedistel. Vooral vrouwtjes hebben veel nectar nodig. Vorig jaar waren veel heidegebieden zo droog dat er nauwelijks tot geen bloei was. Normaal gesproken is augustus de tijd dat er volop struikheide bloeit en die is op de heide natuurlijk erg veel aanwezig.

De rupsen van de heivlinder leven van grassen die zijn aangepast aan arme, zure en droge gebieden. Vooral schapengras is in trek. In zo’n droog en heet jaar als 2018 gaan de heivlinders op zoek naar plekken waar ze nectar kunnen drinken. Omdat ze op de heide geen bloeiende planten meer kunnen vinden, zwerven ze weg richting steden en dorpen. Daar staat nu, in augustus, de vlinderstruik in volle bloei en daarop kunnen ze hun voedsel krijgen. Dit is vorig jaar waarschijnlijk veel gebeurd. Tot zover is er dus niets aan de hand. Maar in de tuinen en buiten de heidegebieden is geen schapengras te vinden en kunnen ze zich dus niet voortplanten. Terugvliegen naar heideterreinen die wel geschikt zijn, komt niet of nauwelijks voor. 2018 was een erg slecht jaar voor de heivlinder en op de meetnetroutes zijn er erg weinig geteld. De heivlinders die dit jaar, tot begin augustus, gemeld zijn, worden voornamelijk in de westelijke provincies gezien. De aantallen in de traditionele vlieggebieden op de heide op de hogere zandgronden vallen nog erg tegen. De heivlinder vliegt ook nog in augustus en we zijn erg benieuwd of er ook op de binnenlandse heideterreinen nog veel heivlinders gezien zullen worden. Alle waarnemingen van heivlinder zijn erg welkom, via de invoerportalen Waarneming en Telmee.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting
Grafiek: NDFF