Veel meldingen exotische hooikoortsplant in 2018

Waarom een landelijke campagne?

Bijna tien jaar geleden startte de Ambrosiacampagne met als doel: verlenging van het hooikoortsseizoen voorkomen door de planten te verwijderen voordat de zaden rijp zijn. De zaden kunnen immers wel veertig jaar kiemkrachtig blijven, wat verwijderen extra lastig maakt.

De hooikoortsplant Alsemambrosia (Ambrosia artemisiifolia) komt van oorsprong niet uit Nederland, maar is onbedoeld via de handel in Europa terecht gekomen. De eerste waarneming in Nederland dateert van rond 1875, maar sinds 1996 is de soort aan een opmars bezig. Alsemambrosia houdt van warmte en komt vaak op in omgewerkte grond. Het pollen (stuifmeel) van de plant kan hevige hooikoortsklachten veroorzaken en omdat de planten pas laat bloeien (augustus-oktober), kunnen ze het hooikoortsseizoen verlengen. Om dit te voorkomen zetten FLORON, het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de Natuurkalender/Wageningen Universiteit, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en Pollennieuws/Flora van Nederland zich in om de opmars te stoppen. Dit doen we middels de jaarlijkse Ambrosiacampagne, die vandaag weer van start gaat.

Recent effect van de campagne

Via verschillende persberichten hebben we heel Nederland opgeroepen om waarnemingen van Alsemambrosia door te geven en planten te verwijderen. Veel betrokken mensen hebben ons de afgelopen jaren geholpen door snel waarnemingen van deze soort te melden en in eigen tuin de planten te verwijderen. Waarnemingen uit openbare ruimte, zoals parken, bermen of natuurgebieden, geven we tijdens de campagne binnen enkele dagen na binnenkomst door aan de beheerder. Hierbij verzoeken we ze om de plant(en) te verwijderen en geven ze informatie over de locatie en hoe de planten effectief verwijderd kunnen worden. We vragen ze ook terug te koppelen wat er gedaan is. De afgelopen drie jaar hebben we meer dan 300 waarnemingen in ruim 200 brieven doorgegeven aan ongeveer 100 beheerders uit heel Nederland (voornamelijk gemeenten). De schriftelijke (per e-mail) en telefonische reacties van de afgelopen drie jaar staan in onderstaande figuur opgesomd.

Over het algemeen valt op dat we steeds meer respons krijgen en dat er vaker actie wordt ondernomen door de beheerder; een zeer mooie ontwikkeling! Echter, op een deel van de meldingen komt helemaal geen reactie, ook niet na navraag. Daarnaast geven sommige beheerders aan de soort niet te verwijderen. Er is dus nog werk aan de winkel om de hooikoortsplant onder controle te krijgen.

139 unieke waarnemingen in openbaar groen in 2018!

Alsemambrosia houdt van warmte. Vorig jaar hebben we dan ook relatief veel waarnemingen binnen gekregen uit openbaar groen: namelijk 139, tegenover 83 in zowel 2017 als 2016. Als we naast waarnemingen in openbaar groen ook waarnemingen uit tuinen meenemen, zijn er in 2018 ook op meer verschillende locaties planten aangetroffen dan in 2016 en 2017: ongeveer 150 unieke kilometerhokken tegenover ongeveer 100-125 in 2016 en 2017. Alsemambrosia produceert vooral rijpe zaden in jaren met een warm najaar. Mogelijk heeft de plant vorig jaar kunnen profiteren van het warme najaar en (meer) rijp zaad kunnen produceren. Indien dit het geval is, kunnen we verwachten dat er dit jaar veel planten op zullen komen.

Help mee!

Om deze hooikoortsplant onder controle te houden en hooikoortsklachten in het najaar te verminderen, is actie nodig! Iedereen kan meehelpen door:

• waarnemingen direct te melden via digitale platformen zoals de speciale smartphone-app: snApp de exoot, via de NOVA-app of via waarneming.nl (hulp nodig bij de herkenning? Bekijk de video en folder);

• planten te (laten) verwijderen op gemeentegrond (pdf: 751 KB);

• planten te verwijderen uit eigen tuin (pdf: 700 KB).

Staat er veel Ambrosia in de buurt? Plaats een persbericht in de lokale krant! Hiervoor hebben we een kant-en-klaar persbericht beschikbaar. Deze is (gratis) aan te vragen via info@floron.nl.

Zie Ambrosiavrij.nu voor meer informatie.

Tekst: Michiel Verhofstad en Baudewijn Odé, FLORON; Jenneke Leferink, NVWA; Maurice Martens, Flora van Nederland / Pollennieuws; Arnold van Vliet, Wageningen Universiteit & Letty A. de Weger, LUMC
Foto's: Ruud Beringen; Arnold van Vliet; FLORON