Koraalriffen op Sint Maarten zwaar getroffen door nieuwe ziekte

Een nieuwe koraalziekte verspreidt zich door de Cariben en doodt grote hoeveelheden steenkoralen. De ziekte is als eerste waargenomen in Florida in 2014 en sindsdien uitgegroeid naar Mexico, Jamaica en de Amerikaanse Maagdeneilanden. Volgens monitoringonderzoek door de Nature Foundation Sint Maarten eind oktober 2018, is Sint Maarten het eerste eiland in de Nederlandse Cariben waar deze ziekte is geconstateerd: onder andere op riffen binnen het beschermde Man of War Shoal mariene park. Dit is met name slecht nieuws gezien de enorme schade die de orkanen Irma en Maria in 2017 hebben aangericht.

Hoewel de riffen in de regio in het verleden eerder zijn geteisterd door ziekten en daarna weer hersteld, noemt de National Oceanic and Atmospheric Administration deze ziekteuitbraak “weergaloos als het gaat om omvang, duur en hoeveelheid dodelijke schade voor koralen”. Nader onderzoek door de Nature Foundation in 2019 toont aan dat tussen de 50 en 90 procent van Sint Maartens steenkoralen zijn geïnfecteerd of afgestorven.

De precieze oorzaak van de nieuwe koraalziekte is nog ongewis. Voorlopig onderzoek wijst op bacteriën als oorzaak. De ziekte zet een snel verlies van weefsel in gang, waarbij witte flarden van bloot skelet de geïnfecteerde koralen bedekt. Binnen weken kan de ziekte zich verspreiden van de kern naar buiten de kolonie, totdat de hele kolonie uiteindelijk afsterft. De ziekte geeft een grote kans op sterfte: tussen de 66 en 100 procent. Tot nu toe weten we dat deze nieuwe ziekte ongeveer 20 soorten koraal aantast, inclusief ster- en hersenkoraal soorten. Twee soorten die zeer vatbaar zijn voor deze ziekte zijn de bedreigde elliptische sterkoraal (Dichocoenia stokesii) en pilaarkoraal (Dendrogyra cylindrus). Gelukkig tast de ziekte niet de ernstig bedreigde ‘elkhorn’ en ‘staghorn’ rifkoralen aan.

De Nature Foundation pleit voor hulp van de hele gemeenschap om de verspreiding van de koraalziekte tegen te gaan. Er is veel onbekend en onzeker omtrent de ziekte, maar men denkt dat het zich verspreidt via direct contact en watercirculatie. Duikers wordt geadviseerd om hun duikmateriaal grondig schoon te maken na iedere duik, en zwemmers om extra op te letten om geen koraal aan te raken om te voorkomen dat ze de ziekte overbrengen. Bewijsmateriaal suggereert dat contact met plastic ook de waarschijnlijkheid van infectie vergroot. Dit betekent dat plasticvervuiling op de lokale riffen moet worden verwijderd, en dat rondslingerend afval en het gebruik van wegwerpplastic geminimaliseerd moet worden. “De gedetecteerde ziekte is nog een bijkomende grote bedreiging voor onze koraalriffen, en de Nature Foundation heeft dringend steun van besluitvormers en de gemeenschap nodig om te kunnen behouden wat er nog over is”, aldus Tadzio Bervoets, directeur van de Nature Foundation. “Een gedegen infrastructuur voor afvalwater, waarvoor zij die afvalwater in de zee en watergebieden dumpen verantwoordelijk zijn, meer monitoring, en een verbod op wegwerpplastics en koraalonvriendelijke zonnebrand zou veel kunnen helpen.” In de tussentijd zal de Nature Foundation de verspreiding van de ziekte zorgvuldig blijven monitoren, en tests met het toedienen van epoxy gemixt met antibiotisch poeder uitvoeren om te zien of dit de verspreiding tegenhoudt. De stichting creëert ook rif habitat als onderdeel van het ‘One Million Coral’ initiatief.

En nieuwe gids om de Caribische natuurbeheerders te helpen de ziekte te detecteren en te controleren is uitgebracht door MPA Connect in februari 2019. Vroege detectie is cruciaal om getroffen gebieden te kunnen behandelen en te restaureren. De gids bevat technische informatie om de ziekte te identificeren en praktische stappen die managers kunnen nemen om verdere verspreiding te voorkomen. Dit omvat ook het monitoren van zeer vatbare koraalsoorten, desinfecteren van onderzoeksmateriaal, het informeren van stakeholders, toepassen van goede praktijkkennis en de juiste omgang met ballast- en afvalwater van schepen. Netwerken met andere natuurbeheerders op marien gebied in de Cariben is ook een belangrijke sleutel tot effectief beheer en het tegengaan van verspreiding. Een regionaal netwerkprogramma is intussen al geïnitieerd vanuit Mexico.

Meer informatie:

Zie voor meer informatie de gids MPA Connect's guide to detect and manage Stony Coral Tissue Loss Disease.

Tekst: Florence Depondt, Tineke van Bussel, Olivier Kramer, DCNA; Tadzio Bervoets, Melanie Meijer zu Schlochtern, Nature Foundation Sint Maarten
Foto’s: Florida Fish and Wildlife Conservation Commission & Melanie Meijer zu Schlochtern, Nature Foundation Sint Maarten