Dertig jaar monitoring bodemdaling op Ameland

Na de start van de gaswinning in 1986 werd vanaf 1987 op aandringen van de beheerder van de oostzijde van Ameland, It Fryske Gea, een uitgebreid monitoringsprogramma gestart. Hierin worden de gevolgen van de bodemdaling voor de morfologie van het eiland en voor de natuur onderzocht. Bij dat monitoringsprogramma zijn diverse kennisinstellingen betrokken, waaronder Deltares, SOVON Vogelonderzoek Nederland, Natuurcentrum Ameland, Wageningen Marine Research en Wageningen Environmental Research (Alterra).

Bodemdalingsschotel

Door gaswinning is onder de oostpunt van Ameland in de loop van dertig jaar een bodemdalingsschotel ontstaan van ongeveer twaalf kilometer doorsnee en een diepte van 25 tot 38 centimeter in het centrum. Dat betekent dat de Noordzeekust, de duinen, de kwelders en het aangrenzende wad in het centrale deel van de schotel dertig jaar lang gedaald zijn. Onderzoekers van de Environmental Science Group aan Wageningen University hebben de effecten op deze duinen, duinvalleien en kwelders op de voet gevolgd. De conclusies van dertig jaar onderzoek zijn helder en wetenschappelijk goed onderbouwd. De duinvalleien zijn duidelijk natter geworden. En op delen van de kwelders is sprake van regressie, verjonging van de kwelder, doordat de bodem netto daalt. De bodemdaling gaat de komende decennia nog door, al neemt het tempo waarmee geleidelijk af doordat er steeds minder gas wordt gewonnen.

Het monitoringsprogramma heeft door zijn brede opzet en lange duur een schat aan gegevens opgeleverd. Bodemdaling kan worden gezien als een proxy voor relatieve zeespiegelstijging, waardoor de kennis die er is, en nog steeds wordt vergaard, buitengewoon relevant is voor de toekomstige ontwikkeling van het hele Waddengebied onder invloed van de verwachte (versnelde) zeespiegelstijging. Dit maakt voortzetting van het monitoringsprogramma essentieel.

Iedere vijf jaar evalueert een externe auditcommissie het monitoringsprogramma. Net als vijf jaar geleden is dat dit jaar gedaan door een commissie van de Waddenacademie. In december zal het rapport met conclusies en aanbevelingen voor het vervolg van het monitoringsonderzoek van de auditcommissie verschijnen.

Meer informatie over het monitoringsonderzoek van ESG, SOVON, Deltares en Natuurcentrum Ameland vindt u in het rapport Samenvatting Monitoring effecten van bodemdaling op Ameland-Oost: evaluatie na 30 jaar gaswinning (pdf; 7,1 MB). Alle achtergrondrapporten zijn te vinden op de site van de Waddenacademie.

Tekst: Wageningen University & Research
Foto: Harry Muermans, Saxifraga