Eerste geval van economische schade door iepenzigzagbladwesp

De iepenzigzagbladwesp (Aproceros leucopoda) is afkomstig uit Oost-Azië en werd in Nederland voor het eerst in 2014 gevonden. De naam is afkomstig van het zigzagspoor dat de larven van deze bladwesp bij het eten van iepenbladeren achterlaten.

Het is niet bekend hoe deze soort in ons land terecht is gekomen, maar inmiddels is dit insect aangetroffen in heel Nederland. De snelle uitbreiding wordt veroorzaakt doordat vrouwtjes zonder tussenkomst van mannetjes eieren kunnen afzetten en de totale ontwikkelingsduur van ei tot volwassen bladwesp slechts vier weken duurt. Daardoor kunnen zich in de zomer vier à vijf generaties ontwikkelen.

Plaaginsect

Uit landen in midden Europa, zoals Hongarije en Oostenrijk, waren al gevallen bekend van aanzienlijke vraatschade aan iepen door deze bladwesp. In ons land bleef de schade tot dusverre echter beperkt. Maar de aangetaste bomen in Cuijk laten zien dat de iepenzigzagbladwesp ook in ons land onverwacht kan toeslaan. Hoewel ook andere soorten insecten op iep leven die hun aandeel in vraat kunnen leveren, bleek de aantasting in Cuijk toch voor een belangrijk deel toegeschreven te kunnen worden aan de iepenzigzagbladwesp. Dat bleek ondermeer uit de grote aantallen lege cocons waarin de larven zich hadden verpopt tot volwassen bladwespen.

Belang van iepen

Wilde iepen zijn in ons land zeldzame bomen, maar er bestaat een grote verscheidenheid aan gekweekte rassen en variëteiten die in steden en dorpen, maar ook langs wegen daarbuiten, op grote schaal wordt aangeplant. Iepen kunnen uitgroeien tot majestueuze bomen die goed bestand zijn tegen verkeersdruk en in het westen van ons land ook tegen zilte zeelucht. De aanplant en het beheer en onderhoud zijn voor gemeenten echter een grote kostenpost, onder meer doordat veel iepen beschermd moeten worden tegen een schimmelinfectie die iepziekte veroorzaakt. De iepenzigzagbladwesp heeft weliswaar geen directe relatie met de iepziekte, maar het verlies van meer bomen door dit insect betekent voor gemeenten extra kosten. Ook voor boomkwekers kan de iepenzigzagbladwesp een aanzienlijke kostenpost gaan vormen.

Tekst: Ad Mol, EIS Kenniscentrum Insecten (werkgroep bladwespen)
Foto’s: Tineke Cramer; Dik Vonk