Iepenzigzagwesp verovert Vlaanderen
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Het aantal iepen in Europa gaat al jaren in dalende lijn door een schimmelziekte. Sinds enkele jaren krijgen ze met een nieuwe bedreiging te kampen: de Iepenzigzagbladwesp. Die wespensoort komt oorspronkelijk uit China en Japan maar werd intussen al waargenomen in verschillende Europese landen, waaronder recent ook België. Natuurpunt roept op om de invasieve soort mee in kaart te brengen.
De Iepenzigzagwesp (Aproceros leucopoda) werd voor het eerst waargenomen in Polen en Hongarije, maar heeft zich intussen meer verspreid naar het westen. Ook in België en Nederland werd ze inmiddels al gespot. Ze heeft alle kenmerken van een invasieve nieuwkomer. De soort plant zich snel voort, kan door de mens onbedoeld over grote afstanden worden verplaatst en heeft nog vrijwel geen natuurlijke vijanden in Europa.
Larven van de Iepenzigzagwesp zijn groen, met enkele zwarte strepen op de poten en de kop. Ze ontwikkelen zich op allerlei soorten iepen, waar ze een karakteristiek zigzag patroon tussen twee nerven nalaten. Er zijn in Europa geen andere insecten bekend die een dergelijk vraatpatroon op iep veroorzaken, wat de herkenning vergemakkelijkt . Oudere larven eten echter grote stukken uit de bladeren van iepen, waardoor ze een bedreiging kunnen vormen voor de iep als ze massaal aanwezig zijn. Uiteindelijk verpoppen de larven aan de onderzijde van het blad in een los gesponnen cocon. De volwassen wespjes zijn zwart en hebben witte poten. Hoewel enkele andere bladwespen er gelijkaardig uit zien, is de Iepenzigzagwesp snel te herkennen aan de langere leden in haar antennes. De antennes van de Iepenzigzagbladwesp bestaan uit drie leden terwijl dat bij andere Argidae een pak meer is, vaak acht of meer leden.
Vrouwtjes van de invasieve wespensoort planten zich ongeslachtelijk voort. Elk uitgekomen vrouwtje kan meteen levensvatbare eieren leggen en een nieuwe populatie starten. Bovendien duurt het maar een maand tot een vrouwtje van de Iepenzigzagbladwesp volwassen is. Daardoor kunnen in de zomer vier of meer opeenvolgende generaties geproduceerd worden.
In België werd de Iepenzigzagbladwesp voor het eerst waargenomen rond Brussel in 2013. Intussen kwamen er op waarnemingen.be al veel meldingen binnen. Op enkele uitschieters na, lijkt de soort voorlopig vooral rond Brussel voor te komen. Het is nog onbekend hoe wijd verspreid de Iepenzigzagbladwesp in ons land is en of het zal komen tot alarmerende aantastingen van onze iepen. Ook het effect op andere soorten die Iepen als waardplant hebben, kan nog niet worden ingeschat, maar gevolgen zijn niet uit te sluiten. Zo is de Iepenpage, die als ‘Kwetsbaar’ op de Rode Lijst van de dagvlinders staat, uitsluitend gebonden aan Iepen voor zijn voortplanting. De soort kan mogelijk te leiden krijgen onder bijkomende Iepensterfte. Natuurpunt roept op om actief op zoek te gaan naar de vraatpatronen van de zigzagwesp om zo de verspreiding van de populatie beter in kaart te brengen. Je kan je waarneming ingeven via www.waarnemingen.be.
Tekst: Jorgen Ravoet, Aculea en Wouter Vanreusel, Natuurpunt Studie
Foto’s: Ruben Meert