Nieuwe huisjes voor eikelmuisjes

De eikelmuis (Eliomys quercinus) is een vrij forse slaapmuis, met een mooie pluimstaart, een witte buik, bruingrijze vacht en een zwart ‘zorro-masker’. De eikelmuis komt van nature voor in Zuid-Limburg. Hier is is hij bekend van kalksteenrijke hellingen begroeid met bos, waarbij het bos geleidelijk via heggen en hagen aansluit op hoogstamboomgaarden en tuinen. Het is bovendien een soort die van ‘rommelhoekjes’ houdt. De eikelmuis is daarmee een echte cultuurvolger en afhankelijk van menselijke activiteiten in zijn leefgebied. Zie ook het item wat Vroege Vogels over de soort heeft gemaakt.

De afgelopen tientallen jaren is de eikelmuis in Zuid-Limburg heel sterk achteruitgegaan. Waarschijnlijk doordat het landschap tegenwoordig zo ‘aangeharkt’ is. Nergens staan meer oude schuurtjes of is een rommelhoekje, percelen zijn samengevoegd en heggen en hagen zijn verdwenen. De soort is tegenwoordig nog slechts bekend van één gebied in Zuid-Limburg. Uit andere Limburgse gebieden komen zo nu en dan wel meldingen, maar tot op heden zonder ‘hard bewijs’ in de vorm van een foto of een dood dier. Wel komen er zo nu en dan meldingen met bewijs, uit dorpen en steden buiten Limburg. In die gevallen blijkt het altijd te gaan om ‘vakantie-verstekelingen’: meegereisde eikelmuizen uit Frankrijk of Duitsland, waar de soort lokaal nog wel algemeen kan zijn.

Ondanks het ontbreken van hard bewijs zijn er in Zuid-Limburg toch enkele locaties waar opvallend vaak meldingen vandaan komen. Op één van deze locaties kan de Zoogdiervereniging, dankzij de gift van De Harpij, eikelmuiskastjes gaan ophangen. Eikelmuiskasten zijn een soort van vogelnestkasten, maar dan met de opening richting de boomstam. De kasten zullen twee keer per jaar door vrijwilligers worden gecontroleerd, één keer in het voorjaar om te controleren of er slapende eikelmuizen in de kast zitten en één keer in het najaar om oude vogelnestjes te verwijderen, zodat de eikelmuis in een schone kast kan gaan slapen.

Door het ophangen van de kasten hopen we de aanwezigheid van de eikelmuis in meer gebieden vast te stellen. Als dat lukt, dan is dat aanleiding om specifieke beschermingsmaatregelen te nemen. Maatregelen die niet eenvoudig zijn, zodat het handig is om vooraf te weten of de soort wel aanwezig is in een gebied.

Denk je zelf een eikelmuis gezien te hebben? Voer dan je waarneming in op Telmee of Waarneming.nl en stuur een foto in of maak een uitgebreide beschrijving.

Tekst: Maurice la Haye, Zoogdiervereniging
Foto's: Maaike Plomp (leadfoto: eikelmuis); Vita Hommersen, Zoogdiervereniging