Winterse tjiftjaffen, wie hoort ze?

De zachte winters van de afgelopen jaren boden prima omstandigheden voor de winterse tjiftjaf. De temperaturen bleven redelijk hoog en voor een insecteneter als de tjiftjaf is dat gunstig. Uit de voorlopige winterkaart van de Vogelatlas blijkt dan ook dat de soort lokaal een redelijk algemene overwinteraar kan zijn. Vooral in loofbos op kleigrond worden weleens tjiftjaffen gezien of gehoord.

De gok wagen

Uit een interessante analyse van Boele & Bergkamp (2005) blijkt dat Nederlandse tjijffen bij koud weer in november nog kunnen beslissen om naar het zuiden te trekken. Maar de tjiftjaffen die je in december nog hoort, zullen hier waarschijnlijk blijven hangen. Ze wagen de gok, op hoop van een zachte winter. 

Geluidjes uit de struiken

Winterse tjiffen kunnen behoorlijk stiekem zijn. Ze scharrelen bij voorkeur rusteloos in de kruidlaag of laag in de struiken rond. Soms volgen ze een groepje mezen. Hun roep is de belangrijkste aandachtstrekker. Vooral bij zonnig winterweer kunnen ze hun heldere 'tjwiet' veelvuldig laten horen. 

Let op: er zijn ook tjiftjaffen die van ver oostelijk komen: Siberische tjijftjaffen, die egaal grijs gekleurd zijn en een weemoedig, eentonig 'ieep' laten horen. Wees daar bij overwinterende vogels extra alert op.

Aantallen gevolgd

Naast het Vogelatlasproject bestaat er al bijna 40 jaar een telproject om de aantalsontwikkeling van wintervogels te volgen: PTT. Op verschillende punten langs een route worden alle vogels geteld. Met dit 'fietsrondje voor de wetenschap' komen we ook meer te weten over het wintervoorkomen van bijvoorbeeld de tjiftjaf. Je kunt als vogelaar zo meedoen!

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Mark Zekhuis, Saxifraga (leadfoto: Siberische tjiftjaf)
Kaart: Vogelatlas.nl