Weer extra generatie sint-jansvlinder

Het vlinderjaar is zeker nog niet voorbij. Geholpen door het opvallend warme weer zijn er nog flink wat vlinders te zien. Het landkaartje is er nog wel, maar mede juist door dat warme weer, nemen de aantallen al flink af. Als het warm is vliegen vlinders veel en dat betekent dat ze ook hard slijten. Er groeit niets meer aan bij een vlinder en met warm weer zijn ze dus snel versleten en sterven ze. Als het koeler is leven ze (veel) langer. Niet dat dit wat uitmaakt voor hun voortplanting, want als ze een paar dagen goed vliegen hebben vrouwtjes voldoende eitjes afgezet. Bij dat koelere weer vliegen ze minder en dan leven ze misschien wel tweemaal zo lang, maar dat levert niet meer nageslacht op. Het feit dat ze al in begin september de eitjes hebben afgezet betekent wel dat de overlevingskans van hun nakomelingen groter wordt. De eitjes moeten namelijk uitkomen en de rupsen moeten zich helemaal tot pop hebben ontwikkelt voordat de vorst invalt. Daarvoor hebben ze nu, zo lijkt het, voldoende tijd.

Vorig jaar viel het al op dat ook de sint-jansvlinder, een overdag actieve nachtvlinder, opeens weer een piek had in september. Ook nu zijn er weer meldingen van tientallen verse sint-jansvlinders en ook deze lijkt dus een extra generatie te hebben. Bij groot dikkopje en kleine ijsvogelvlinder blijft het beperkt tot maar een paar meldingen, maar deze vliegen normaal gesproken ook alleen maar in de zomer. Het verschijnsel van extra generaties kan worden toegeschreven aan klimaatverandering. De net iets hogere temperatuur zorgt voor een snellere ontwikkeling van eitjes, rupsen en poppen. Ze zijn eerder ‘klaar’ en kunnen dan nog een extra maal als vlinder tevoorschijn komen. Bij de meeste soorten lijkt het erop dat maar een (klein) deel een extra generatie heeft, wat betekent dat de meeste ‘gewoon’ hun normale overwintering in gaan. Dat zorgt ervoor dat het risico wordt gespreid, want als ze het allemaal zouden doen en de winter zou vroeg van zich doen spreken, dan zou dat desastreus kunnen zijn.  We zijn benieuwd welke invloed het bijzonder warme weer in september zal hebben op de vlinders. Hou het in de gaten en geef uw vlinderwaarnemingen door via Waarneming of Telmee, dan kunnen we wellicht binnenkort een Nature Today-bericht maken over deze invloed.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting