Succesvolle Wortelende boleet flink toegenomen

De Wortelende boleet (Boletus radicans) heeft een grauwwitte tot licht beige hoed met een doorsnede van 8 tot wel 30 centimeter. De boleet heeft heldergele poriën en een gele, met naar de basis toe verdikte wortelende steel waarop meestal een geel netwerk zichtbaar is. Er bestaat een zeer zeldzame variëteit met een rode zone op de steel. Het vlees verkleurt bij doorsnijden snel naar prachtig korenbloem blauw om na enige minuten langzaam te verbleken. Het vlees van deze boleet smaakt zeer bitter en is oneetbaar. De Wortelende boleet leeft in symbiose met Eik en Beuk, het is een ectomycorrhizasymbiont. Ze komen vooral voor in min of meer schrale lanen en bermen met oude bomen, voornamelijk op kalkhoudende rivierklei, maar ook op matig humusrijk lemig zand. De groeiplaatsen bevinden zich meestal op door de mens sterk beïnvloede habitats en nauwelijks in bossen. Op de groeiplaatsen zijn ze vaak in gezelschap van andere boletensoorten.

Een postief geluid

De NEM (Netwerk Ecologische Monitoring) laat er geen twijfel over bestaan, het gaat nog steeds slecht met de meeste van de 112 paddenstoelen die voor monitoren in aanmerking komen. De Wortelende boleet is een paddenstoel die een heel ander beeld laat zien. Hoewel deze soort niet door de NEM wordt geteld spreekt het verspreidingskaartje voor zich. Het is een succesverhaal van een grote boletensoort die de afgelopen decennia flink is toegenomen. Wortelende boleten kunnen op de groeiplaatsen in flink aantal tevoorschijn komen. Soms wordt dat niet erg gewaardeerd. Zo is het voorgekomen dat de grasmat van een golfterrein, omringd door zomereiken, werd "vernield" door een tiental opduikende Wortelende boleten. Ook opmerkelijk is de waarneming van een aantal Wortelende boleten midden op een drukke rotonde in de stad met daarop enkele oude Zomereiken, een favourite waardboom. Wortelende boleten worden zelfs in een sterk verstedelijkte omgeving waargenomen.

Succesverhaal

Voor 1990 was de Wortelende boleet nog uitgesproken zeldzaam en vrijwel uitsluitend bekend uit het rivierengebied. In die tijd stond de soort nog in de categorie "bedreigd" op de Rode Lijst vanwege zijn geconstateerde achteruitgang vanaf de jaren zeventig. De Wortelende boleet werd toen nog beschouwd als een zeer karakteristieke kleipaddenstoel. De laatste decennia wordt de Wortelende boleet in toenemende mate gerapporteerd van voedselrijke basenrijke lemige zandgronden buiten het rivierengebied. De meeste vindplaatsen bevinden zich nog steeds in het rivierengebied, maar dat komt omdat ze ook hier vooruit zijn gegaan. Dat Wortelende boleten veelal in oude lanen, parken en begraafplaatsen worden gevonden zal te maken hebben met zijn voorkeur voor oude Beuken en Eiken. In de meeste bossen met oude bomen is de humus en bladlaag te dik. Dit is funest voor de meeste paddenstoelen. Door sommige mycologen wordt de Wortelende boleet als warmteminnend beschouwd. Zijn geconstateerde toename zou te wijten zijn aan Het warmer worden van het klimaat.

Tekst en Foto's: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging