Hoe beheer je mergelgroeves en rotsen?

Soortenrijke rotsen

De Limburgse mergelgroeves en rotsen herbergen een grote diversiteit aan planten- en diersoorten. Niet alleen eyecatchers als de Oehoe en de Geelbuikvuurpad vinden er hun leefgebied, maar ook veel soorten rotsplanten en insecten leven in dit door mensenhanden gemaakte rotslandschap. Denk bijvoorbeeld aan Kleine steentijm, Zonneroosje en Zuidelijke oeverlibel. Veel van deze soorten zijn in Nederland zeldzaam en beperkt tot Zuid-Limburg.

Dicht

Na het stoppen van mergelwinning groeien groeves en rotspartijen echter snel dicht. Dit kan fantastische ruige natuur opleveren, maar ook soortenarme bossen met exoten als Valse acacia, Hartbladige els en Vlinderstruik. Bovendien verdwijnen karakteristieke planten en dieren van open groeves, waaronder soorten die op Europese schaal beschermd zijn. Voor beheerders levert dit een dilemma op. De groeves als soortenrijk cultuurlandschap in stand houden, of los laten en hopen dat de ‘nieuwe’ natuur opweegt tegen het verdwijnen van belangrijke soorten.

Feiten op een rij

In een recent onderzoek zijn alle feiten op een rij gezet om de beheerders te helpen bij het maken van keuzes. Deels worden beheerders hierin beperkt door wet- en regelgeving in het kader van veiligheid en drinkwaterwinning, waardoor delen van groeves afgesloten moeten worden of open rotsen afgedekt met zand. Maar er liggen ook kansen om deze prachtige gebieden te behouden en verder te laten ontwikkelen. Vooral als de open mergel en rotswanden in aaneengesloten gebieden liggen met kalkgraslanden kan er prachtig worden voortgeborduurd op het oude, soortenrijke cultuurlandschap.

Rapport en veldwerkplaats

Meer weten over ecologie, soorten en beheer van mergelgroeves en rotsen? In het themanummer over Limburg van De Levende Natuur en het Natuurhistorisch Maandblad (december 2015) staat een uitgebreid artikel en over twee weken staat het rapport op de site Natuurkennis.nl. Bovendien wordt er op 12 april aanstaande een veldwerkplaats georganiseerd over dit onderwerp.

Het onderzoek “Beheer en inrichting van mergelgroeves en rotsen” is uitgevoerd in het kader van het programma OBN door Stichting Bargerveen, Natuurbalans-Limes Divergens en Royalhaskoning DHV.

Tekst: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen
Foto's: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen (leadfoto: Bemelerberg); Rob Felix, Natuurbalans