Natuur in mergelgroeves en op rotsen

Bericht uitgegeven door Stichting Bargerveen [land] op [publicatiedatum]

Mergelgroeves en rotswanden in Zuid-Limburg zijn mensenwerk, maar kennen wel een rijke biodiversiteit. De groeves staan bekend om illustere diersoorten als Geelbuikvuurpad en Oehoe die hier hun kans grijpen, maar ook een groot scala aan zeldzame insecten, planten en mossen zijn op de kalkmilieus aangewezen. In een nieuw project wordt onderzocht hoe de biodiversiteit van groeves en rosten hoog kan blijven door een slimme inrichting en een efficiënt beheer.

Groeves
Zuid-Limburg kent zes grote tot vrij grote groeves en daarnaast tientallen kleine rotspartijen en kleinschalige mergelwinningen. De bekendste groeve is de ENCI-groeve bij Maastricht. Samen met groeve ’T Rooth bij Cadier en Keer wordt de mergelwinning daar op korte termijn gestopt en het gebied overgedragen aan natuurbeheerders. De overige groeves zijn al natuurterrein. De groeves moeten echter volgens strikte richtlijnen worden opgeleverd, om de veiligheid en de kwaliteit van het bodemwater te garanderen.

Verborgen valleien
Ongeveer 15 jaar geleden zijn onder de noemer ‘Verborgen Valleien’ de kansen voor het ontwikkelen van natuur in de groeves onder de aandacht gebracht. De ideeën waren prachtig, maar de praktijk blijkt, zoals vaak, weerbarstiger. Veel groeves groeien veel sneller dicht met acacia, berk en wilg dan gehoopt en natuurlijke erosieprocessen treden te weinig op om pioniermilieus duurzaam in stand te houden. Een belangrijk deel van het project bestaat daarom uit het leren van de gewenste én ongewenste ontwikkelingen in de afgelopen jaren.

Koppelen
Adviezen voor optimaal beheer en inrichting is niet het enige waar aan wordt gewerkt. Veel habitats in het kalklandschap, zoals kalkgraslanden, kalkmoerassen en hellingbossen zijn versnipperd en liggen als kleine postzegeltjes in het Zuid-Limburgse landschap. Het in kaart brengen van alle huidige én alle historische plekken waar kalk aan de oppervlakte komt, levert de kansen op om veel van deze postzegels te verbinden. Hierdoor kunnen er grotere populaties van dier- en plantensoorten voorkomen en kunnen deze populaties uitwisselen tussen gebieden. Deze buffer zal een belangrijke stap zijn naar een duurzaam behoud van de bijzonder natuurwaarden in groeves en op rotsen.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Stichting Bargerveen, Natuurbalans-Limes Divergens en Royal HaskoningDHV. Het project vindt plaats in het kader van het programma Ontwikkeling en Beheer van Natuurkwaliteit (OBN) dat door de VBNE wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken. 

Tekst: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen
Foto's: Edo van Uchelen, Saxifraga; Die; Piet Brouwer