Nieuwe vlindersoort in Nederland

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Bij de controle van bunkers op vleermuizen werden drie overwinterende dubbelstipsnuituilen gevonden. Deze soort is nog nooit eerder in Nederland gezien. Het feit dat er drie exemplaren zijn gevonden is een aanwijzing dat de soort zich mogelijk al in ons land heeft gevestigd.

Jaarlijks worden in Zuid-Holland alle bunkers en ijskelders eenmaal per winter geteld op overwinterende vleermuizen. Sinds de jaren negentig worden ook andere overwinterende diersoorten, zoals enkele vlinders en amfibieën, meegenomen met deze telling. Deze winter werd er met extra interesse uitgekeken naar een mogelijk overwinterende oostelijke vos, welke eind juni en begin juli een kleine influx kende in Nederland. We hadden echter niet kunnen voorspellen dat de echte verrassing uit een hele andere hoek zou komen.

Zaterdag 24 januari 2015 vond de laatste telling van deze winter plaats in het Staelduinse Bos bij 's-Gravenzande door onder meer Ton en Kees van Schie en ondergetekenden. Normaal gesproken overwinteren hier, naast vleermuizen, enkele honderden roesjes, enkele dagpauwogen en enkele kleine vossen. Driemaal werd hier de grote boomspanner gevonden. Ditmaal troffen we ook in drie verschillende bunkers een snuituiltje aan (geslacht Hypena). De diertjes vielen op door hun iets bontere verschijning dan wij kenden van de hopsnuituil (Hypena rostralis), een bekende verschijning in bunkers.

Wat vooral opviel was dat er veel wit in de buitenste dwarsband zat. Om deze reden werden de vlinders uitgebreid gefotografeerd. Eenmaal thuis werd, in samenspraak met andere nachtvlinderkenners als Rob de Vos en Willem Ellis, snel duidelijk dat het hier om de dubbelstipsnuituil ging, een nieuwe Nederlandse soort (en Nederlandse naam) voor Hypena obsitalis. Er zijn aanwijzingen dat deze soort zich vanuit Frankrijk aan het uitbreiden is in noordelijke richting. Snuituiltjes van het geslacht Hypena zijn geen onbekende verschijning als overwinteraar in bunkers in Zuid-Holland. Jaarlijks worden kleine aantallen geteld in de duinen van Voorne, en soms op Goeree, Berkheide en af en toe Hoek van Holland. Tot nu toe ging het altijd om de hopsnuituil (Hypena rostralis). Hoewel de bunkers in het Staelduinse Bos al sinds 1986 worden geteld (en sinds de jaren negentig ook op vlinders) is hier alleen in 2007 en 2008 eerder een snuituiltje aangetroffen, en wel een hopsnuituil (Hypena rostralis). Het lijkt er dus op dat het een werkelijk nieuwe verschijning is en dat deze dus niet al jaren over het hoofd is gezien. De toekomst zal uitwijzen of we hier met een incidentele waarneming  van de dubbelstipsnuituil te maken hebben of dat er sprake is van een uitbreiding van het verspreidingsgebied.

Tekst en foto’s: Kees Mostert & Ben van As