Nieuwe dikhoed ontdekt in de duinen van het Kennemerstrand

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

In het duingebied ten zuiden van IJmuiden werd op 9 november een voor Nederland nieuwe paddenstoelensoort ontdekt. Dat er nu pas aandacht aan de vondst wordt gegeven heeft te maken met het zoeken naar de juiste naamgeving. Het blijkt om een vertegenwoordiger van de groep van dikhoeden te gaan die nog geen Nederlandse naam heeft. Het gebied heeft inmiddels een reputatie als vindplaats voor nieuwe soorten. Twee jaar geleden werd in dit duingebied ook al een nieuwe soort schijnridderzwam gevonden.

De dikhoeden (Leucopaxillus) werden in meerdere exemplaren op twee plaatsen gevonden waar afgestorven Helm deels was overstoven door (kalkrijk) duinzand. De twee vindlocaties lagen niet ver van elkaar; een locatie met oudere en hierdoor okerbruin geworden exemplaren en een locatie met nog jonge witte exemplaren.

De geslachtsnaam dikhoed dankt deze groep van op ridderzwammen gelijkende paddenstoelen aan de dikvlezige hoeden. Deze kunnen wit tot okerbruin zijn gekleurd terwijl de steel centraal of enigszins uit het midden is geplaatst. De hoeden zijn uitgerust met smalle lamellen die niet tot sterk aflopen. De dunwandige gladde tot ruwe sporen zijn wit. Dikhoeden komen voor op het noordelijk halfrond van de boreale zone tot aan de subtropen. In Nederland komen slechts twee soorten dikhoeden voor die beide op de Rode lijst staan in de categorie “ernstig bedreigd”.

De Reuzendikhoed (Leucopaxillus giganteus) is wel de bekendste omdat hij opvalt door zijn enorme formaat met hoeden tot wel veertig centimeter breed.

De Roomkleurige dikhoed (Leucopaxillus cutefractus) heeft een wat bescheidener formaat met hoeden tot circa twaalf centimeter breed. Deze soort is gemakkelijk te herkennen door zijn bij ouderdom in partjes gebarsten hoed en opvallende roomkleur. Beide soorten dikhoeden zijn met de juiste literatuur gemakkelijk te herkennen.

De gevonden dikhoed is echter geen van beide bovenstaande en is dus een nieuwe soort voor Nederland. Hij werd eerst met het Pilzcompendium van Erhard Ludwig gedetermineerd als Leucopaxillus albissimus terwijl in de Funga Nordica van Knudsen&Vesterholt de naam Leucopaxillus cerealis wordt aangehouden met de opmerking dat dit geslacht toe is aan een revisie. Er worden door de verschillende auteurs meerdere namen aangehouden voor dezelfde soort wat een juiste keuze op dit moment niet gemakkelijk maakt. Welke naam het beste past bij de in Nederland gevonden dikhoed is een ingewikkelde klus en niet te doen voor leken die niet vertrouwd zijn met de materie. Het stellen van een juiste naamgeving is daarom werk voor specialisten!

Door het inschakelen van een taxonoom werd voor onze vondst de naam Leucopaxillus paradoxus var. paradoxus als de meest juiste aangeraden. In afwachting van de definitieve resultaten van de revisie van dit geslacht is hier het laatste woord nog niet over is gesproken.

Dat er in het duingebied van het Kennemerstrand in het tweede achtereenvolgende jaar een nieuwe soort is ontdekt, zal te maken hebben met de ligging aan een druk bevaren internationale scheepvaartroute vlakbij de sluizen van IJmuiden. De door schepen onbedoeld meegenomen sporen van de dikhoed zullen in het kalkrijke en vochtige duinzand een juiste locatie hebben gevonden om te kiemen. Een duidelijk voorbeeld van de gevolgen van globalisering.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging