Grote groeiplaats ontdekt van ernstig bedreigde Roomkleurige dikhoed

Roomkleurige dikhoeden

De Roomkleurige dikhoed (Leucopaxillus cutefractus, RL: Ernstig bedreigd) leeft saprotroof in loofbossen, struwelen en graslanden op droog, kalkrijk zand en enigszins voedselrijke leem. Leonard Minkema, de ontdekker van de groeiplaats, vond ze op strooiselrijke bosgrond met verschillende soorten loofhout met enkele dennen in de buurt. Hij nam van de circa twintig exemplaren die er stonden twee exemplaren mee voor determinatie door de DC van de Nederlandse Mycologische Vereniging.

Nog diezelfde avond mailde deze terug dat het de Roomkleurige dikhoed moest zijn. De determinatie was eenvoudig, omdat deze soort een paar opvallende kenmerken bezit. Het zijn vrij forse paddenstoelen met hoeden van vijf tot tien centimeter breed. De steel is tot drie centimeter dik met een gezwollen steelbasis. In een jong stadium zijn de paddenstoelen nog smetteloos wit, maar weldra verschijnen er roomkleurige of izabelkleurige gele vlekken op hoed en steel. Later begint de hoedhuid met kleine scheurtjes te craqueleren. Ook de smaak en geur zijn zeer kenmerkend. De dikvlezige Roomkleurige dikhoed heeft een sterke doch milde smaak en een zoetige, eigenaardig aromatische tot ranzige geur die vooral opvalt als je het bakje opent waarin één of meerdere exemplaren worden bewaard.

Toename?

Pas in 1984 werd de Roomkleurige dikhoed door professor Machiel Noordeloos als nieuwe soort voor de wetenschap beschreven. De Roomkleurige dikhoed komt slechts zeer lokaal voor in Nederland. In de kop van Noord-Holland en aansluitend Texel wordt de soort nog het meest aangetroffen. In Drenthe, waar de soort in drie atlasblokken voorkwam, wordt de soort nu als verdwenen beschouwd. Behalve een atlasblok in Brabant is er nog één in de Flevopolders en één in het Gooi. Het voorkomen in Europa is vrijwel onbekend. Alleen in Frankrijk komt de Roomkleurige dikhoed zeker voor. Misschien wordt deze soort verward met de Bleke dikhoed (Leucopaxillus albissimus). Deze dikhoed is nog niet zo lang geleden voor het eerst in Nederland aangetroffen. Sommige jaren werd vermoed dat de Roomkleurige dikhoed helemaal was verdwenen, want vele jaren zonder waarnemingen volgden elkaar op.

Zo werd de Roomkleurige dikhoed voor veel waarnemers een zeldzame en vrijwel onvindbare dikhoed. Juist door zijn zeldzaamheid en omdat de soort uitgesproken kenmerken bezit, wordt de soort door waarnemers die fotograferen gericht gezocht. Soms met gunstig resultaat, zoals nu in de Donkere Duinen. Twee jaar geleden werd de Roomkleurige dikhoed ook gevonden. Giel van den Pluijm vond de soort in een vochtige duinvallei vlak bij Bergen aan Zee. De laatste jaren lijkt het erop dat de Roomkleurige dikhoed aan het toenemen is. De locatie in de Donkere Duinen bij Den Helder waar deze week circa twintig exemplaren werden waargenomen is volgens de waarnemer al veertien jaar oud. Beter zoeken dus!

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Leonard Minkema (leadfoto: vele Roomkleurige dikhoeden); Martijn Oud