Vrouwtjes kleine wintervlinder kunnen niet vliegen

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Als je nu ’s avonds als het net donker is buiten loopt kun je soms in het schijnsel van een straatlantaarn of in de koplampen van een auto witachtige vlindertjes zien vliegen. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om kleine wintervlinders.

Terwijl we de zomer als echte vlindertijd zien, bleken ook de afgelopen weken nog veel vlinders actief te zijn. Door het aanhoudende warme weer bleven dagvlinders vliegen en zeker op zonnige dagen, zoals het vorige weekend, waren er tientallen waarnemingen van atalanta, maar ook zeven andere soorten werden nog gezien. Ook voor nachtvlinders geldt dat de meeste soorten ’s zomers actief zijn, maar er zijn uitzonderingen.

Kleine wintervlinders komen pas tevoorschijn als het wat kouder wordt en vooral na de eerste nachtvorst. November is de topmaand voor deze nachtvlinder en hij komt in het hele land voor, hoewel de meeste op de zandgronden te zien zijn. Het is een bijzondere vlinder, niet alleen omdat hij in de winter vliegt, maar ook omdat vrouwtjes helemaal niet vliegen. Deze kunnen dat zelfs niet, want ze zijn vleugelloos. De mannetjes hebben wel vleugels en deze kunnen dus wel vliegen en zich over wat grotere afstanden verplaatsen.

Mannetjes verzamelen zich op bomen en soms kun je op een boom zo twintig tot dertig kleine wintervlindermannen aantreffen. Ze hebben hun vleugels boven hun lichaam opgeklapt en vallen goed op als je met een zaklantaarn de boom beschijnt. Als kleine zeilbootjes zie je dan zitten. Deze mannen wachten geduldig op de vrouwtjes, die onder de boom, tussen het strooisel zijn verpopt. Als deze tevoorschijn komen kruipen ze de stam op naar boven en kunnen dan die wachtende mannetjes bijna niet missen. Na de paring kruipen ze verder omhoog om bovenin de boom hun eitjes af te zetten. Voedsel hebben ze niet nodig, want ze hebben als rups zoveel gegeten dat ze hun korte vlinderleven prima zonder kunnen. De eitjes die nu worden afgezet komen uit op het moment dat de knoppen uit gaan lopen in het voorjaar. Dit komt nogal nauw, want de jonge rupsen kunnen alleen vers blad eten. Doordat de vrouwtjes vaak eitjes afzetten op de boom waar ze zelf ook op zijn groot geworden kunnen ze hiermee rekening houden.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting