Snoeken bestrijden uitheemse zonnebaarzen

Bericht uitgegeven door Stichting Bargerveen [land] op [publicatiedatum]

De zonnebaars is de afgelopen decennia sterk toegenomen in aantal en verspreiding. Deze roofzuchtige uitheemse vis richt grote schade aan onder populaties van amfibieën en ongewervelden. Natuurbeheerders zitten met de handen in het haar, omdat er nauwelijks maatregelen zijn om de zonnebaars effectief te bestrijden. De eerste resultaten van het uitzetten van snoeken zijn echter hoopvol.

Precies een jaar geleden zijn in het Brabantse Mastbos 800 snoeken uitgezet. De snoeken hebben daar de opdracht gekregen om de vele duizenden zonnebaarzen te bestrijden, die de lokale populaties amfibieën gedecimeerd hadden. Afgelopen week zijn in vier vennen fuiken geplaatst om te achterhalen of de zonnebaarspopulatie is afgenomen en of de snoeken zich hebben kunnen handhaven en voortplanten. De resultaten uit deze eerste evaluatie zijn zeer hoopvol. In de uitzending van Vroege Vogels van 25 november zijn de resultaten van het veldexperiment te zien.

Zwakke plekken
Al jarenlang blijkt dat de van oorsprong Noord-Amerikaanse zonnebaars zich prima thuis voelt in ons land. Zo goed dat de soort een groot probleem vormt voor de biodiversiteit van vennen en andere kleine geïsoleerde wateren. Het compleet wegvangen van de vis blijkt geen optie, daarom is in opdracht van het programma Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit gezocht naar zwakke plekken in de levenscyclus van deze vissensoort. Natuurbeheerders kunnen deze kennis gebruiken om maatregelen te bedenken waarmee deze schadelijke exoot onder controle kan worden gehouden.

Kwetsbaar
Tijdens het onderzoek is de dynamiek van zonnebaarspopulaties bestudeerd in relatie tot waterkwaliteit, concurrenten, predatoren en voortplantingshabitat. Van alle mogelijke factoren bleek alleen de talrijkheid van snoeken een relatie te hebben met dichtheden waarin zonnebaars voorkomt. Vooral jonge zonnebaarzen zijn kwetsbaar en hun dichtheid nam in aanwezigheid van snoeken sterk af. Het veldexperiment in het Mastbos ondersteunt het idee dat uitzetten van snoeken een geschikte maatregel is om ecologische schade door zonnebaarzen te verminderen.

Langdurig effect
Een voordeel van het gebruik van snoeken is, dat zij blijvende populaties vormen en zodoende niet eenmalig maar continu de uitheemse vissen bestrijden. Tevens eten snoeken het liefst vis, waardoor de verwachte effecten op andere diersoorten gering zijn. De komende jaren worden de populaties van snoeken en zonnebaars gemonitord. De effectmeting aan amfibieën en ongewervelden wordt over enkele jaren aan het einde van het experiment uitgevoerd. Dan zal blijken of de maatregel ook positief werkt op de biodiversiteit.

Tekst: Marijn Nijssen & Hein van Kleef, Stichting Bargerveen
Foto’s: Tino Strauss, GNU-FD-licentie; Theo Bakker, Staatsbosbeheer