Let op de penningen

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Hoewel het ergste van de crisis over lijkt moeten we toch nog op de penningen blijven letten en dan met name die in de tuin. Op de judaspenning kunnen we nu eitjes en rupsen vinden van oranjetipje.

Buiten de stad zijn oranjetipjes vooral gebonden aan pinksterbloem en look-zonder-look. Ook op andere kruisbloemigen worden wel eitjes afgezet en de rupsen kunnen daar wel van leven, maar de overleving is het grootst op pinksterbloem en look-zonder-look.

In onze tuinen zijn ze gek op judaspenning en damastbloem. Dit zijn ook kruisbloemigen en zijn dus verwant aan de eerder genoemde planten. Ze zijn er in diverse kleuren en ze bloeien nu volop in paars, rose of wit. Ze lijken bloeiend wel op elkaar, maar het verschil is uitstekend te zien als er zaad gevormd wordt. Judaspenning heeft platte ronde schijfjes (de ‘penning’) en damastbloem langwerpige staafjes zoals bij pinksterbloem en look-zonder-look. Dat zaad is belangrijk voor de rupsen van het oranjetipje, want daarvan eten ze. De vrouwtjes zetten hun eitjes af op planten die over ongeveer een week precies vers zaad hebben. De rupsen komen namelijk een dag of vijf tot acht na het afzetten van het eitje tevoorschijn en moeten dan direct kunnen eten.

Zo’n kleine rups van net een anderhalve millimeter groot kan alleen maar vers zaad eten. Het vrouwtje heeft daar dus al met het afzetten van het eitje rekening mee gehouden. Het vrouwtje zal haar jonge rups trouwens niet te zien krijgen want ze is dan vaak al versleten en dood. De oranjetipjes vliegen dit jaar al vanaf eind maart en er zijn al veel eitjes afgezet. Nu zou je de eitjes of de rupsen al kunnen vinden als je gaat zoeken. Ze zijn te vinden op pinksterbloemen en look-zonder-look in bosranden, maar ook in de tuin. Op de hauwtjes van damastbloem, pinksterbloem en look-zonder-look zijn de rupsen wel te vinden, maar de vraat van de rupsen is het meest opvallend op de penningen van de judaspenning en zeker over een week of twee is dat goed te zien. De penningen worden vanaf de zijkant opgepeuzeld en als de rups groter is zie je die mooi langs de rand zitten.

De rupsen eten snel door en aan het einde van deze maand kruipen ze weg om te gaan verpoppen. Dat zullen ze in de tuin doen in een heg of haag of in struikgewas. Vanaf juni tot maart volgend jaar blijft de pop daar hangen en dan verschijnen weer de nieuwe vlinders.

Bericht mede in het kader van 'Tuin als thuis', onderdeel van het programma Groen en Doen van het Ministerie van EZ.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting