Kever ontdekt die hooikoortsplant ambrosia onschadelijk maakt

Bericht uitgegeven door Allergieradar.nl [land] op [publicatiedatum]

In Zwitserland en Italië is de kever Ophraella communa ontdekt die in staat blijkt om de in Europa en Nederland oprukkende hooikoortsplant en akkeronkruid ambrosia uit te roeien. Dit blijkt uit een deze week gepubliceerd artikel in 'Weed Research'. Het is voor Europa de eerste keer dat een succesvolle natuurlijke vijand van een invasieve onkruidsoort wordt aangetroffen en het betekent goed nieuws voor miljoenen hooikoortspatiënten. Vooralsnog komt de kever nog niet in Nederland voor.

Ambrosia behoort niet tot de oorspronkelijke Europese flora, maar werd ruim honderd jaar geleden geïntroduceerd vanuit Amerika. De afgelopen decennia rukt deze onkruidplant steeds meer op en is nu al een plaag in onder andere de Balkanlanden, Noord-Italië, Zwitserland en Frankrijk. Ambrosia verspreidt zeer allergeen pollen wat ernstige allergische klachten kan veroorzaken bij mensen die gevoelig zijn voor dit pollen. Daarnaast is ambrosia ook een belangrijk akkeronkruid. In Nederland loopt er al een paar jaar onder leiding van de NVWA een campagne om de uitbreiding van ambrosia te stoppen. Jaarlijks worden honderden planten in ons land gemeld, onder andere via speciale ambrosia Apps. Het aantal pollen dat in Nederland door het LUMC in Leiden en het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond geteld wordt is nog erg laag. Het ambrosiaprobleem speelt vooral in Zuid en Midden-Europa. Momenteel veroorzaakt ambrosia in de EU jaarlijks een schade van 4,5 miljard euro. Bovendien loopt het aantal mensen in Europa dat last heeft van het pollen van de ambrosiaplant in de miljoenen. Deze nieuw ontdekte kever Ophraella communa kan dus een schone taak verrichten in gebieden die erg besmet zijn met deze onkruidplanten. In China was de kever al erkend als een zeer succesvolle ‘biologische bestrijder’ van ambrosia.

Het artikel, dat volgende week verschijnt in het wetenschappelijke tijdschrift 'Weed Research', beschrijft dat op 120 van de 150 plaatsen in Italië en Zwitserland die in deze studie in de zomer en herfst van 2013 zijn onderzocht, de kever werd aangetroffen. Gedurende drie maanden werden deze plaatsen geobserveerd en het bleek dat regelmatig alle ambrosiaplanten in deze gebieden waren aangetast door de kever. Zowel elk van de drie larvale stadia als de kever zelf eten van het blad en zijn in staat om de ambrosiaplant volledig te ontbladeren. Hierdoor komt de groei volledig tot stilstand en komt ambrosia niet meer tot bloei en tot zaadzetting. De kever behoort tot de familie van de bladhaantjes en heeft nog geen Nederlandse naam.

Hoe de kever in dit gebied is terecht gekomen is nog onduidelijk, maar een mogelijke route is vanuit de internationale luchthaven Milano Malpensa in de provincie Varese, waar de hoogste dichtheden van de kever werden gevonden. Vandaaruit zou de kever zich verspreid kunnen hebben naar andere ambrosiarijke gebieden in Noord-Italië en Zuid-Zwitserland. Maar het kan op dit moment ook niet uitgesloten worden dat iemand expres, buiten het regelgevingskader om, de kever heeft geïntroduceerd om ambrosia te bestrijden.

Een mogelijke reden tot bezorgdheid is dat de zonnebloem, een populair gewas in Zuid-Europa, mogelijk ook gevoelig zou zijn voor deze kever. Echter, de eerste onderzoeken in China en Europa wijzen uit dat de kever weinig tot geen schade aanricht aan dit gewas.
Twee van de onderzoekers van dit artikel, Professor Heinz Müller-Schärer (Universiteit Fribourg, Zwitserland) en Dr. Urs Schaffner (CABI, Zwitserland), zijn de oprichters van een Europees samenwerkingsverband van Europese onderzoekers uit zeer uiteenlopende richtingen. Dit samenwerkingsverband (COST action SMARTER) heeft onder andere tot doel om aanbevelingen te doen om ambrosia effectief te bestrijden binnen Europa. De ontdekking van de kever was voor hen ook een verrassing. Volgens Dr. Schaffner, is er alle reden om aan te nemen dat deze natuurlijke vijand van ambrosia enorme voordelen kan hebben voor de EU, maar er moet eerst nog wel goed onderzocht worden of de kever geen schade toebrengt aan de Europese natuur.

Tekst: Letty de Weger, Leids Universitair Medisch Centrum en Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto: P.Toth