Hooikoortsseizoen nagenoeg voorbij; alsemambrosia veroorzaakt lokaal nog ernstige klachten

Zowel door het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond als door het Leids Universitair Medisch Centrum zijn afgelopen weken enkele pollen van de alsemambrosia waargenomen. De alsemambrosia wordt vooral vaak aangetroffen bij vogelvoederplaatsen. Vogelvoer is soms vervuild met ambrosiazaad. Ook in bermen, op bouwterreinen en op akkers kan alsemambrosia voorkomen.

Eén ambrosiaplant is in staat om 1,6 miljard pollen te produceren. Doordat het pollen zeer sterk allergeen is kan zelfs bij een concentratie van enkele pollen per kubieke meter lucht een persoon die gevoelig is voor ambrosiapollen al klachten ontwikkelen.

Alsemambrosia legt grote afstanden af

Het alsemambrosiapollen is licht en kan onder bepaalde omstandigheden honderden kilometers door de lucht afleggen. In 2014 bleken hogere aantallen ambrosiapollen, die waargenomen werden in de pollensamples in Leiden, afkomstig te zijn uit Hongarije en de Oekraïne. Computermodellen van het Finse Meteorologisch instituut tonen een verwachting van de hoeveelheid ambrosiapollen in Europa. Daarop is te zien hoe het ambrosiapollen, geproduceerd in regio’s waar veel ambrosiaplanten voorkomen, verspreid wordt over grotere delen van Europa.

In Nederland is de concentratie pollen momenteel beduidend lager dan in Centraal, Oost- en Zuid-Europa. We profiteren komende tijd van schone lucht die met een westenwind vanaf de Noordzee wordt aangevoerd. Doordat de kans op neerslag volgens de weersverwachting van Weeronline komende week op de meeste dagen klein is, kan de concentratie pollen in de lucht op plaatsen waar ambrosiaplanten voorkomen toch oplopen. Het aantal plaatsen waar veel ambrosia voorkomt is in Nederland nog vrij beperkt.

Wageningen University verwacht dat de concentratie ambrosiapollen de komende week lokaal nog op kan lopen als er meerdere planten in bloei komen, en daarna afneemt.

Klimaatverandering en introductie van zaden

Door het opwarmende klimaat zullen de condities voor de ambrosia in Nederland steeds gunstiger worden. De belangrijkste bloeiperiode van de ambrosia, in augustus en september, is sinds het begin van de vorige eeuw 1,7 graden opgewarmd.

Hoge temperaturen laat in het seizoen vergroten de kans dat de planten tot zaadzetting komen. Een enkele plant kan drie- tot vierduizend zaden produceren die veertig jaar kiemkrachtig blijven. Het aantal plaatsen waar ambrosia voorkomt, neemt al jaren toe.

Verwijder en meld ambrosiaplanten

Het advies is om ambrosiaplanten te verwijderen. Daarmee voorkom je hooikoortsklachten, dat je gevoelig wordt voor ambrosiapollen en verdere uitbreiding van ambrosia doordat ze geen zaden meer kunnen vormen. Al tien jaar lang loopt er een campagne om de verdere verspreiding van ambrosia in Nederland te voorkomen. Kijk hiervoor op de website van de NVWA. Daar staat ook meer informatie over hoe je ambrosia kunt herkennen, bestrijden en doorgeven.

Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University; Letty de Weger, LUMC; Mieke Koenders, Elkerliek Ziekenhuis, Helmond; Jaco van Wezel, Weeronline
Foto's: Arnold van Vliet