Roest op perenbomen dit jaar erg talrijk

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Peer-jeneverbesroest is een roestschimmel die oranje vlekken veroorzaakt op perenbomen. Deze aantasting komt voor als de roest aanwezig is op de andere waardplant, een sierjeneverbes ergens in een park of particuliere tuin. Het lijkt erop dat deze ziekte dit jaar erg sterk optreedt.

Roest op peren is een aantasting van het perenblad die makkelijk te herkennen is: vanaf juni ontstaan er oranje plekken op de bladeren, die uiteindelijk circa één centimeter groot worden. Vanaf augustus ontstaan aan de onderkant van de bladeren grote, oranje puisten. Een lichte aantasting is niet schadelijk, maar als er door omstandigheden te veel aantasting is, zal de perenboom hier zeker hinder van ondervinden. Roest op peer wordt Peer-jeneverbesroest genoemd en wordt veroorzaakt door een roestschimmel, Gymnosporangium sabinae (= Gymnosporangium fuscum). Deze schimmel tast bij peer alleen de bladeren aan: als de bladeren in de herfst van de boom gevallen zijn, is de boom geheel vrij van de infectie. De schimmel kan gedurende vele jaren in het hout van sier-jeneverbessen verblijven. Uiteindelijk gaan aangetaste takken van de sier-jeneverbessen hieraan wel dood, maar dit kan vele jaren duren. Op het hout van de sier-jeneverbessen fructificeert de Peer-jeneverbesroest met oranje structuurtjes, waarin sporen gevormd worden die ieder voor zich voor één oranje plekje zorgen op de perenbladeren. De sporen die op het perenblad gevormd worden, kunnen alleen maar de sier-jeneverbessen infecteren. Het afplukken van aangetaste perenbladeren helpt dus niet om de ziekte in peer direct te bestrijden.

Aangetaste sier-jeneverbessen die zich binnen een afstand van zo’n 500 meter van een perenboom bevinden veroorzaken schade: en hoe dichter bij een sier-jeneverbes staat, des te meer aangetaste perenbladeren te verwachten zijn. Lang niet alle sier-jeneverbessen worden aangetast door de Peer-jeneverbesroest en ook vatbare sier-jeneverbessen zijn lang niet altijd ziek. Terwijl de roestaantasting in peren alleen maar in de bladeren zit, zit hij in de sier-jeneverbessen in het hout. De schimmel kan hier jarenlang verblijven zonder de plant te doden.

De beste oplossing voor Peer-jeneverbesroest zou het verwijderen van zieke sier-jeneverbessen zijn. Problematisch is dat de vorming van sporen op sier-jeneverbessen maar gedurende enkele dagen plaatsvindt, juist op het moment dat de peren net in blad komen. Op dat moment is het relatief makkelijk om aangetaste sier-jeneverbessen te zoeken, maar op andere tijdstippen zijn aantastingen lastig te vinden. Het zou zeker een goed idee zijn om voortaan alleen resistente sier-jeneverbessen in de handel te hebben: Peer-jeneverbesroest zal dan geheel verdwijnen zodra de laatste vatbare sier-jeneverbes het veld heeft geruimd. Dit zou een effectief middel zijn om deze bio-invasieve exoot uit Nederland te laten verdwijnen.

Roestschimmels kunnen Wilde jeneverbes ook aantasten, maar dit betreffen soorten die onder andere Lijsterbessen in plaats van perenbomen infecteren.

Tekst: Aad Termorshuizen, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: AadTermorshuizen, Lucien Rommelaars