Maatwerk voor behoud Groefwier langs Oosterschelde

Bericht uitgegeven door Projectbureau Zeeweringen [land] op [publicatiedatum]

Door dijkversterking langs de Oosterschelde komt Groefwier hier nog maar op vijf plaatsen voor. Groefwier groeit in Nederland bovendien alleen maar langs de Oosterschelde. Projectbureau Zeeweringen probeert via maatwerk dit bruinwier langs de Oosterschelde te behouden.

Omdat de dijken langs Oosterschelde en Westerschelde onder bepaalde extreme omstandigheden niet sterk genoeg waren, zijn sinds 1996 (Westerschelde), respectievelijk 2006 (Oosterschelde) door Projectbureau Zeeweringen grote delen van de steenbekleding van deze dijken vervangen. Naast veiligheid is het streven dat de nieuwe constructie op termijn minimaal gelijkwaardige natuurwaarden oplevert. Hierbij gaat het vooral om behoud en herstel van zoutminnende planten en van de wierzone.

Een van de bijzondere soorten van het harde substraat is Groefwier (Pelvetia canaliculata), een bruinwier die in Nederland alleen op een beperkt aantal plaatsen langs de Oosterschelde voorkomt. Groefwier wordt aangetroffen op kalksteen, basalt en Lessinische steen, maar nooit op beton of asfalt. Deze soort komt hoog in de getijdenzone voor, meestal in een smalle band boven de zone van grotere bruinwieren.

Vijf plaatsen
In de jaren 1980 is bijna de helft van de groeiplaatsen verloren gegaan als gevolg van overlaging van de dijkbekleding met gietasfalt. De komende jaren wordt het restant van de dijken aangepakt. In 2012 is door Bureau Waardenburg in opdracht van Projectbureau Zeeweringen een inventarisatie uitgevoerd van de huidige groeiplaatsen van Groefwier. De soort bleek nog voor te komen op vijf plaatsen. Twee hiervan (oude havendammen) worden niet meegenomen bij project Zeeweringen. Op de drie overige locaties groeit de soort op basalt, meestal in bescheiden aantal. Op één groeiplaats zijn echter enkele duizenden exemplaren aanwezig. Naar verwachting zullen de basaltglooiingen als ‘voldoende sterk’ worden goedgekeurd, maar moeten aangrenzende dijkgedeelten boven en onder de basalt toch worden aangepakt.

Kansen
Op locaties die kansrijk zijn voor herstel van een gevarieerde wierbegroeiing worden betonzuilen toegepast die zijn voorzien van een ‘ecotoplaag’, bestaande uit basaltsplit. Wellicht dat zich hierop in de toekomst ook Groefwier zal vestigen, maar tot nu toe is dit nog niet waargenomen.

Maatwerk
Door middel van maatwerk worden bestaande groeiplaatsen van Groefwier zo weinig mogelijk verstoord. Bij maatwerk valt te denken aan het tijdelijk afdekken van groeiplaatsen, zorgen dat er geen materieel overheen rijdt, zorgen dat er geen gietasfalt wordt gemorst op het Groefwier, verplaatsen of eventueel tijdelijk in depot zetten van stenen met begroeiing, enz. Het uitvoeren van maatwerk om het Groefwier te behouden zal een uitdaging zijn voor ontwerpers en aannemers.

Tekst: Martien Meijer, Bureau Waardenburg bv en Peter Meininger, Projectbureau Zeeweringen
Foto's: Peter Meininger, Projectbureau Zeeweringen