Overleven vlinders deze kou?

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

In de korte warme periode begin maart zijn meer dan duizend meldingen van vlinders doorgegeven. Ze waren uit hun winterslaap gekomen en actief geworden. Overleven ze de kou die nu al weken aanhoudt?

Er komen nogal wat ongeruste telefoontjes binnen bij De Vlinderstichting of de vlinders wel tegen deze lang aanhoudende kou kunnen. Ook bij De Vlinderstichting zelf leeft die vraag. De komende tijd zal het moeten blijken. In de warme periode in de tweede week van maart zijn de overwinterende vlinders massaal uit hun winterslaap gekomen. Met name de kleine vos is heel veel gezien, er zijn in die paar dagen van deze soort meer dan duizend waarnemingen geregistreerd op waarneming.nl en telmee. Ook de citroenvlinder vloog toen veel en dagpauwoog en gehakkelde aurelia werden gezien, hoewel in kleinere aantallen.

Deze vier soorten overwinteren als vlinder. Ze gaan in winterslaap en zijn dan bestand tegen strenge vorst. Minus 20 graden kunnen ze prima hebben, als ze maar helemaal in winterslaap zijn. Eenmaal actief geworden kunnen ze twee dingen doen als er weer een koudeperiode volgt. Ze kunnen teruggaan in winterslaap, maar zo laat in het jaar zullen ze dat niet zo gemakkelijk doen. Bovendien kost het veel energie. De vlinders die dat hebben gedaan kunnen goed tegen de kou, maar zijn wel minder fit, omdat ze veel energie zijn kwijt geraakt.

Een andere strategie is om in rust te gaan totdat het weer warmer wordt. Dan zijn de vlinders niet actief en hangen ze ergens in de plantengroei. Dit kost ze niet zoveel energie, maar ze zijn waarschijnlijk niet bestand tegen stevige vorst. Drie of vier graden vorst zullen ze nog wel kunnen overleven, maar nachten waarbij de temperatuur bijna tien graden onder nul is, kunnen een slachting aanrichten. Het lijkt erop dat veel kleine vossen deze strategie van in rust gaan hebben gevolgd. Bijna elke dag zijn er wel actieve kleine vossen gemeld, ergens op een zonnige en beschutte plek. De andere overwinteraars worden veel minder gezien, mogelijk dat die toch terug in winterslaap zijn gegaan. Voor de vlinders die in een ander stadium overwinteren heeft deze kou waarschijnlijk weinig gevolgen. Soorten als koolwitjes, boomblauwtje en bont zandoogje, die als pop de winter doorkomen, zijn incidenteel al wel gezien in die warme week, maar de meerderheid is lekker in de pop blijven zitten en zal pas tevoorschijn komen als het voorjaar echt begint.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting