Vinvis voor de kust van De Panne
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie[land] op [publicatiedatum]
Walvisalarm voor de Franse en Belgische kust. Dit keer niet voor een aangespoelde, dode blubberberg maar voor een levend exemplaar. Voorlopig is het nog onduidelijk om welke soort het gaat: Dwergvinvis of Gewone vinvis.
Het exemplaar werd rond 13:00 ontdekt door een schipper ter hoogte van Duinkerke. Anderhalf uur later liet een seingever zijn oog op het beest vallen en tussen 17:00 en 18:00 pikte een team van OCEAMM de vinvis opnieuw op, een goeie 800 meter uit de kust, rustig richting België zwemmend. Het beest werd een laatste keer in Franse wateren gemeld om 18:15, ter hoogte van Malo. Intussen ging het bericht ook in België viraal. Een aantal walvisfanaten vatte meteen post langsheen de kustlijn. De ploegen in De Panne vingen bot maar een enkeling die op de uitkijk stond op de Schipgatduinen in Koksijde merkte om 20:09 de walvis op. De voorlopig laatste melding liep binnen rond 21:00, toen een walvis werd gezien voor de kust van De Panne, zwemmend richting Frankrijk. Op basis van de beschrijvingen en de enkele foto's lijkt het ernaar dat het om een Dwergvinvis of een Gewone vinvis gaat.
Ook al zijn Dwergvinvissen vrij algemeen, toch werden er nog maar vijf exemplaren in België waargenomen. Blankenberge is goed voor twee strandingen: eentje in 1837 en een ander in 1931. In 1865 werd een Dwergvinvis waargenomen in de Schelde ter hoogte van Hemiksem en op 14 december 2004 namen vogelaars aan boord van het schip De Zeehond een dode, drijvende Dwergvinvis in zee waar. Het beest werd aan boord getakeld. Het ging om het verse lijk van een in een visnet verdronken jong vrouwtje van 4,2 meter. De speklaag was dun, wat erop zou kunnen wijzen dat het dier niet in goede gezondheid verkeerde op het moment van verdrinken. Het vijfde exemplaar spoelde op 10 maart 2013 aan op het strand van Nieuwpoort. Het ging om een zeer jong mannetje van 3,4 meter. De lijkschouwing leverde een duidelijke maar trieste doodsoorzaak op: 400 gram plastiek in de maag. Dit zorgde voor een bijna volledige verstopping van het spijsverteringskanaal, waardoor het dier zich niet meer kon voeden en door verhongering om het leven kwam. Eind mei zwom er ook eentje rond het boorplatform K12-G, zo'n 80 km ten noordwesten van Den Helder (Nederland).
De zuidelijke Noordzee grenst aan het normale verspreidingsgebied van de soort. De Dwergvinvis is in de zomer algemeen tot aan de pakijszone bij Spitsbergen en Groenland. 's Winters komt de soort vooral voor in de Noordzee, zuidwaarts tot de straat van Gibraltar. Het is niet helemaal duidelijk waarom de Dwergvinvis zo zeldzaam is voor de Belgische kust. Blijkbaar is er geen doortrek door de Zuidelijke Bocht en het Kanaal naar de Keltische Zee bij Ierland en naar de Golf van Biskaje. Dwergvinvissen komen over het algemeen voor in zeegebieden die minder dan 200 meter diep zijn. De Noordzee is wat dat betreft een prima leefgebied voor ze. Het is niet bekend hoeveel er precies in de Noordzee leven, maar onderzoekers die in de zomer van 1994 deelnamen aan een eerste grootschalig onderzoek naar walvisachtigen in de Noordzee, kwamen uit op een schatting van ca. 9300.
Gewone vinvis is in de zomer algemeen verspreid van de Noordelijke IJszee tot Portugal en Noord-Spanje, in de winter van de Faeroer Eilalanden en Zuidwest Noorwegen tot West-Afrika, de Canarische Eilanden en de Azoren. De zuidelijke Noordzee grenst aan het normale verspreidingsgebied, dat zich op de open oceaan bevindt. De laatste waarneming van een Gewone vinvis in België dateert van 22 september 2009, toen een kadaver op de boeg van een schip aankwam in de haven van Antwerpen. Het ging om een volwassen vrouwtje van 20 meter dat 40 ton zwaar was. Het dier had een goede lichaamsconditie (dikke speklaag) en vond de dood na een aanvaring met een schip. De talrijke inwendige verwondingen in de buikholte, gebroken ribben en kneuzingen werden het beest fataal.
Het wordt afwachten of het exemplaar van gisteren ook de komende dagen nog zal worden gespot, levend of dood. Natuurpunt vraagt om alle waarnemingen meteen te melden op www.waarnemingen.be. Ook indien mensen aan boord van plezierbootjes foto's zouden hebben genomen, hadden we die graag via deze weg ontvangen om determinatie te bevestigen.
Foto's en videomateriaal mogen rechtstreeks naar dominique.verbelen@natuurpunt.be gestuurd worden.
Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie
Foto's: Quentin Dupriez, bemanning boorplatform K12-G, KBIN